Ogólne
Pełne hasło
Więcej

DISSOLUTIO

Gramatyka
  • Formydissolutio, disolucio, dissolucio,
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -onis
  • Część mowyrzeczownik
  • Rodzajżeński
Znaczenia
  • I. propr.
    • 1. disiunctio, separatio.
    • 2.
      • a. + corporis solutio in partes, corruptio. Praec. mors, interitus (hoc sensu etiam abs.)
      • b. destructio.
    • 3. + aquarum inundatio
    • 4. missio, dimissio
  • II. transl.
    • 1.
      • a. abolitio, abrogatio
      • b. solutio, explicatio
    • 2. mores corrupti, corruptio, lascivia (saepe pl.)
    • 3. + cordis depressio
    • 4. rhet. asyndeton.
  • IV. discrimen?

Pełne hasło

DISSOLUTIO s. DISOLUCIO s. DISSOLUCIO, -onis f.
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • S.
  • Dc.
  • L.
  • A.
  • N.
I. propr.
1. rozłączenie, oddzielenie; disiunctio, separatio.
N. constr. sq.
ab :
WROCŁ. EpitConcl fol. x IIa : mors est d-o anime a corpore.
2.
a. rozkład, zniszczenie; solutio in partes, corruptio. Praec. corporis śmierć; mors, interitus (hoc sensu etiam abs.).
N. constr. sq. gen. obi.
(hominum).
b. sensu latiore: zniszczenie; destructio.
Constr. sq.
in c. abl.
*PommUrk V p. 67 (a. 1312) : si aliqua d-o seu fractura fit in aggere.
3. aquarum rozlewisko; inundatio
ChrMP p. 481 : Rostoki oppidum a d-e aquarum dicitur (inde KomKadł p. 83, ubi ed. male dessolatione et DŁUG. Hist. I p. 85, MIECH. Chr. p. 12).
4. rozpuszczenie (do domu); missio, dimissio
KodKKr II p. 433 (a. 1418) : oratores ... regis ... proposuerunt ... super ... d-e eiusdem concilij Constantiensis.
CodEp II p. 163 (a. 1423) : usque ad finem et d-em convencionis.
CorpJP III p. 101 (a. 1509) : perseverabat in loco ad d-em exercitus.
N. locut.
exercitum in dissolutionem prosternere zmusić do bezładnej ucieczki, rozproszyć; fundere, dissipare
SSrSil VII p. 230 (a. 1470) : multitudo equitum regis nostri coegit exercitum hereticorum, victualium adduccionem prohibens et prosternens in d-em: et dissolutus est unusquisque hereticorum ad propria means.
II. transl.
1.
a. zerwanie, unieważnienie; abolitio, abrogatio (praec. matrimonii).
Item
amicitiae ( CodEp I 2, p. 293, a. 1488 : occasio d-is istius inter dnum meum et dnum imperatorem amicitiae), affinitatis (
DŁUG. Hist. IV p. 325 : ne affinitas cum marchione ... confecta d-em acciperet).
b. wyjaśnienie, rozwiązanie; solutio, explicatio
STOB. Parv. fol. A Ia : multiplices questionum d-es secundum varias in philosophia opiniones.
2. rozluźnienie obyczajów, rozwiązłość, zepsucie moralne, rozpusta; mores corrupti, corruptio, lascivia (saepe pl. ). Glossa Pol.
RFil XXIV p. 378 (a. 1501) : in d-em «na rospust».
Locut. potiores
dissolutioni(-bus) intendere ( ArHist V p. 25, a. 1408 ; ib. p. 26, a. 1408 et saepius), ad dissolutionis cumulum venire ( DŁUG. Op. p. 46 ) , a dissolutionibus aliquem arcere ( StSyn VI p. 49, a. 1415—1417 ), inducere (i. abducere ZabDziej II p. 304, a. 1486).
Constr.
a. sq. gen.
α. personae.
β. rei abstr. , v. gr. vitae et morum; effrenatae consuetudinis ( StSyn VI p. 49, a. 1415—1417 ).
N. meton.
chorearum sim. i. q. choreae dissolutae
ConcPol VII p. 160 : in primis missis novorum sacerdotum non permittantur fieri insolencie et d-es chorearum et cantilenarum inhonestarum.
3. cordis przygnębienie; depressio
MPH V p. 1022 (saec. XVI) : cordis mei d-em.
4. rhet. opuszczenie spójników, połączenie asyndetyczne; asyndeton.
IV. singulare: niebezpieczeństwo? discrimen?
CodEp II p. 446 (a. 1443) : cum fidem catholicam defensurus tantis se d-bus obiiceret.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)