Ogólne
Pełne hasło
Więcej

DISPUTO

Gramatyka
  • Formydisputo
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -are, -avi, -atum
Znaczenia
  • I. disceptare, disserere, argumentando contendere.
    • α. in publico consessu doctorum universitatis disserere
    • β. ratione theoretica disserere
  • II. litem cum aliquo agere

Pełne hasło

DISPUTO, -are, -avi, -atum
  • F.
  • Th.
  • S.
  • Dc.
  • A.
I. roztrząsać, rozprawiać, dyskutować, prowadzić spór słowny; disceptare, disserere, argumentando contendere.
Praec.
α. prowadzić dysputę naukową na uniwersytecie; in publico consessu doctorum universitatis disserere
KodUJ I p. 43 (a. 1401) : magister ... tenebitur in artium facultatibus pro studentibus lectiones legere et d-re ac exercitia facere.
ArLit I p. 79 (a. 1521) : in aula publicam quaestionem aliquam ex theologia difficilem ... doctor ... facultati nostrae incorporari volens cum aliquo ex baccalaureis eiusdem facultatis pro suo et universitatis honore d-re debebit.
Cf. DISPUTATIO I.
β. rozprawiać teoretycznie; ratione theoretica disserere
JAC. PAR. Tract. fol. E IIb: aperte docemurque d-re non uiuere.
Constr.
a. abs. b. sq. acc. , cf. supra 694,52 , ita saepe. c. sq. ad (i. quantum ad)
BYSTRZ. Top. fol. s Ib : conuenientius est d-re ad orationem quam ad nomen.
Id. Elench. fol. s IIb : ex parte disputantium diuidebant orationem in orationem d-tam ad nomen et in orationem d-tam ad intellectum.
d. sq. contra :
CodEp II p. 323 (a. 1434) : Augustinus d-ndo contra Permenianum ... asserit etc.
GŁOG. ExLog fol. 18a : contra negantem principia non est d-ndum.
Ita saepius. e. sq. cum :
GŁOG. ExLog fol. 66b : decipiuntur a sophistis et ab alijs cum ipsis d-ntibus.
Ita saepius. f. sq. de. g. sq. in c. abl.
StSyn IV p. 84 : in placitis secularibus d-re.
h. sq. per :
BYSTRZ. AnalPost fol. f IVa : si aliquis d-et cum geometra per interrogationes geometricas, bene d-at.
Ita saepius. i. sq. pro supra 694,55. j. sq. super c. abl.
ZabDziej III p. 19 (a. 1490) : d-bitur super emergentibus processibus (cf. Th. V 1,1445, 39 sqq ).
II. singulare: toczyć spór sądowy; litem cum aliquo agere
StPPP VIII p. 388 (a. 1397) : Janussius ... cum Katherina ... terminum habent ad terminos colloquii ad d-ndum pro litteris.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)