- F.
- Th. (rec.),
- Dc.
- Bl.
- S.
- L.
- A.
I.
geom.
t. t. średnica; dimetiens, linea, quae orbem in duas aequales partes dividit.
N. glossam Pol.
RFil XXV p. 287 (saec. XV) : «śrennik»d-er.Occ. przekątna; linea diagonalis
FRANCO p. 371 : in cuius orbis base est tabula quadrata, dyametrata duabus d-is orthogonaliter se secantibus.
GŁOG. Anal. fol. 54b : si quadrangulus diuidatur per d-um et ducatur d-er de angulo ad angulum, sic fient duo trianguli.Cf. DIAMETRALITER III DIAMETRATUS.
Inde locut.
e diametro
jako przeciwieństwo; ex adverso
NIC. BŁ. Serm. I p. 306 : quibus e d-o opponuntur futurae poenae magnitudo incomparabilis, acerbitas intolerabilis etc.
Tom. VII p. 275 (a. 1525) : investitura non nisi legitimis possessionibus concedi solet et cum qua sequestrum ex d-o pugnare videatur.Ita saepe saec. XVI.
II.
prosta; linea directa
*Theiner I p. 717 (a. 1375) : transeundum est secundum d-um seu lineam directam ad silvam etc.
KodMaz(L) p. 90 (a. 1378) : granicia, a qua eundo per d-um et medias granicias de nouo ... erectas trans fluuium.
III.
opt.
1.
rei visae
odcinek łączący punkty styczności ramion kąta widzenia z powierzchnią widzianego przedmiotu; definit
VITELO Persp. p. 161 : cum ... uisus comprehendit lineas pyramidis radialis perpendiculariter sibi incidentes, tunc uirtus distinctiua imaginabitur ... quantitatem longitudinum istarum linearum, et quantitatem spatiorum, quae sunt inter ipsarum extremitates, quae spatia sunt d-i ipsius rei uisae.
2.
visualis
odcinek łączący punkt widzenia ze środkiem zwierciadła wklęsłego; definit
VITELO Opt. p. 223 : d-um uisualem dicimus lineam a centro uisus per centrum speculi sphaerici transeuntem et eadem dicitur cathetus reflexionis (cf. supra centrum speculi dicimus centrum sphaerae, cuius portio est speculum).