- F.
- Th.
- S.
- L.
- A.
I.
A.
1.
oznajmiać, oświadczać, zwł. ogłaszać, podawać do publicznej wiadomości; notum facere, praedicare, docere.
N. locut.
salutem
sim.:przekazywać;
dicere
Tom. VII p. 200 (a. 1525) : ipsa nullam •ad maiestatem vestram ... per me salutationem d-asset.
Ib. XIV p. 653 (a. 1532) : salutem ... dominationi vestre ... ex animo nuncupo atque d-o.
Praec.
a.
bellum
wypowiedzieć wojnę;
indicere.
b.
Evangelium
sim.:głosić; praedicare
(
ArHist X
p. 206, a. 1550).
c.
conventum
wyznaczać, zapowiadać; constituere, indicere
Tom. II p. 5 (a. 1512) : particulares conventus ... in districtibus ante generalem indici et d-ri facimus.
Ib. XIII p. 345 (a. 1531) : conventum ... generalem ad diem sancti Nicolai ... hic Cracoviae indicimus et d-amus.
2.
przepowiadać, zapowiadać, oznaczać; portendere, praedicere,indicare.
3.
wykazywać, dowodzić, świadczyć ο czymś; ostendere, probare
StPPP XI p. 691 (a. 1467) : persolvit duas marcas ... prout inscripcio divisionis ... d-at.
4.
pokazywać, okazywać, uzewnętrzniać; prae se ferre, significare.
Praec. abstr.,v. gr.
hostilitatem, inimicitias , item
minas (
ArPrawn VII p. 202, a. 1566 : si quis alicui minas d-uerit etc.).
N. concr.
DŁUG. Hist. IV p. 35 : lunam ... prodigium singulare d-asse et regi victoriam portendisse ... nuntiatum est.
Constr. ad
1—4:
indicatur quid (quem)
a.
sq.
acc.
b.
sq.
acc.
c.
inf.
c.
sq.
enunt.
obi.
KodKKr II p. 5 (a. 1330) : fratres ... teneantur d-re archipresbitero, quod idem funus ad se, si voluerit, deferri procuret.Indicatur cui a. sq. dat. b. sq. ad :
KodWp I p. 110 (a. 1228) : hec idcirco ad uniuersos Christi fideles d-amus.
B.
1.
polecać, nakazywać; mandare, iubere.
2.
wzywać, powoływać; vocare, arcessere
AGZ XI p. 88 (a. 1434) : quilibet mediam marcam dare tenentur ... exceptis illis, qui ... d-ti sunt ad equitandum.
C.
refl.
I.
oddawać się czemuś, pogrążać się w czymś; alicui rei se dedere
ListMił p. 66 : d-o me tribulacionibus et tristicie.
2.
stawić się, zgłosić gdzieś; comparere
StPPP XII p. 499 (a. 1534) : in principio autumni se d-et curiae.
II.
iur.
t. t.
A.
de iudice
1.
sententiam
ogłosić wyrok; ferre
ArPrawn I p. 15 (saec. XV in.in) : sentencias excommunicationis declarari et d-ri... non debeat.
2.
aliquem
ogłosić za winnego, wyklętego; reum dicere, aqua et igni interdictum praedicare
AKapSąd II p. 81 (a. 1430) : ipsum ... in ecclesia excommunicavit et d-vit et in aliis ecclesiis d-ri procuravit.
*KodUJ II p. 153 (a. 1454) : si ... d-ti et aggravati per ... decem dies ... prefatam denuntiationem et aggravationem ... animis ... sustinuerint induratis.Ita saepius.
B.
de actore
1.
oskarżać, donosić; accusare, iudicio deferre
StPPP II p. 124 (a. 1401) : Andream plus quam in citacione stetit videlicet pro «przegon» in penis d-uit.
AKapSąd II p. 175 (a. 1450) : confessus est per iuramentum de articulo blaswemie, de quo d-tus est.
Constr.
a.
sq.
de
b.
sq.
super
c.
abl.
AKapSąd I p. 260 (a. 1497) : d-ndo ... plebanum super certis excessibus... proposuit in iudicio quodetc.
ŁASKI ComPriv fol. 190a : actorem ... oportet ab uno iudicio ... ad aliud ... suam sequi querelam ita, quod super suo aduersario d-et.c . sq. enunt. obi.
AKapSąd III p. 40 (a. 1473) : contra eundem Stanislaum proposuit et illum ... dno electo d-vit, quod sit incantator.
Ib. p. 97 (a. 1503) : dnus Nicolaus... ipsum Stanislaum... iudicialiter d-vit, quomodo etc.
2.
pozywać do sądu; in ius vocare
KsgPrzem I p. 16 (a. 1407) : si d-retur pro pecuniis, extunc Rulup procurator debet ... pecuniam destinare.
CracArt II p. 515 (a. 1526) : non paruit ... cittatus personaliter per preconem ... secundo non paruit d-tus per preconem.Ita saepius.
C.
składać oświadczenie,zeznawać; profiteri
ArPrawn X p. 18 (a. 1393) : scultetus de Tarnowa d-turus est metseptimus libero testimonio hominum super scultecia sua ibidem in Tarnowa ad 6 ebdomadas.