- F.
- Th.
- B.
- S.
- L.
zmniejszenie,umniejszenie, ubytek, uszczerbek; minutio, extenuatio, damnum, detrimentum
1.
propr. de amplitudine vel numero.
Syn. et iuxta posita
damnum, iniuria cf.
infra 16.19.
Opp.
melioratio cf.
infra 21.
Constr.
a.
abs.
b.
sg.
gen.
obi.
,
praec.
proventuum
sim.
Occ.
debiti
*PommUrk VI p. 181 (a. 1323) : me recepisce (sic ) ... a Thidemanno ... triginta ... libras ... in d-e debiti ville Straelsundensis.c. sq. in c. abl.
DokMp II p. 196 (a. 1434) : in censibus et proventibus maccellorum ... d-o fuit et iniuria valde gravis.
Ib. infra in censibus annuis maccellorum suorum nullam paciatur d-em aut dampnum.d. sq. adi.
PP II p. 63 (a. 1450) : considerata d-e censuali ... regis ... in thaberna deserta ... cupientes melioracionem censualem habere in eadem thaberna.
Praec. in locut.
sine (absque) (aliqua, omni, ulla) deminutione aliquid alicui dare sim. (
KodPol I
p. 47, a. 1242
;
KodMp I
p. 78, a. 1263
et passim
saec.
XIII—XVI), item percipere (
DŁUG. LibBen I
p. 7
).
Syn.
plene (mere) et integre (integraliter:
KodMp II
p. 107, a. 1257
;
DokMp I
p. 25, a. 1307
et saepius).
Occ.
α.
spadek kursu monety; pretium nummorum minutum
AKapSąd I p. 32 (a. 1434) : stante d-e et collapsu grossorum latorum Pragensium.
β.
corporis
niski wzrost; statura brevis
DŁUG. Hist. III p. 161 : ob cuius corporis d-em et staturam breviorem cognomentum Loktek quasi Cubitalis sortitus.
2.
transl. de potestate vel honore, v.
gr.
cultus divini
sim.
(
AAlex
p. 282, a. 1503
et saepius),
honoris (status) alicuius sim., item iurium regni (
CodEp III
p. 49, a. 1450).
Syn.
abrogatio
(
KodMp IV
p. 272, a. 1432)
, derogatio (
CodEp I
p. 49, a. 1450).
Praec.
iur.
capitis
uszczuplenie zdolności prawnej;
i. q. facultatis iure agendi
ArPrawn VII p. 272 (saec. XV ex.ex) : si quis obloquendo accusauerit quempiam ad infamiam aut capitis d-em, nec probauerit, punietur poena talionis (cf. Tom. I app. p. 22, a. 1506).
Tom. VII p. 371 (a. 1525) : nemo ... de sui capitis d-e quicquam gravaminis ... in medium attulit.Occ. sensus litterarum
Lites I p. 33 (a. 1320) : ea, que acta fuerunt, fideliter sine addicione et d-e sensus et eciam intellectus hic scripsi.
3.
phil.
a.
sensu ontologico
WROCŁ. Epit. fol. c 2b : d-o est actus diminuibilis (ed. -nubilis) secundum quid diminuibile (ed. -nubile).
GŁOG. Porph. fol. s IIIIa : d-o ... est preexistentis quantitatis minoratio.
Id. Anal. fol. 94a : in natura operatio facta versus materiam dicitur d-o vel condensatio, operatio vero facta versus formam dicitur augmentatio vel rarefactio.
Additur
materiae (
ExPhys fol. i 7a),
item in virtute formativa (
ib.
).
Opp.
augmentatio cf.
,
superfluitas (
WROCŁ. EpitConcl . fol. k la).
N.
stan niedoskonałości; rei imperfectae natura
GOST. Th. fol. i 5b : generatio ... est ... via a d-e ad complementum.
b.
sensu logico: definit
BYSTRZ. AnalPost fol. 1 3a : secundum... modum inuestigandi, quod quid est, duo sunt cauenda, scilicet inordinatio predicatorum, ex quibus componitur et d-o eorundem ... d-o enim fit pretermittendo aliquam differentiam et etiam diuidendo aliquod genus per differentiam generis inferioris, vt primo diuidendo animal per differentiam auis aut piscis.