Ogólne
Pełne hasło
Więcej

CONSENTIO

Gramatyka
  • Formyconsentio, consencio
  • Etymologia semidep. modo adhibetur
  • Odmiana -ire -(s)si, -(s)sum
Znaczenia
  • I.
    • 1. propr. aliquid approbare, alicui (rei) assentiri, permittere, sinere.
      • a. matrimonium contrahendum approbare
      • b. iur. committere, tradere alicui, renuntiare alicui rei
      • c. idem (de aliqua re) sentire cum aliquo
      • d. iur. oboedire
      • e. aliquem iuvare, auxiliari, conspirare alicui.
    • 2.
      • a. alicuius partes sequi
      • b. decernere (una cum aliis)
  • II. congruere, concordare, aptum esse alicui rei.

Pełne hasło

CONSENTIO s. CONSENCIO, -ire -(s)si, -(s)sum
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • S.
  • Ha.
  • A.
[3. sg. ind. praes. act. consentiens est : CracArt IV p. 147 (a. 1453) : est c-ns uxor sua in omnia predicta. 1. sg. ind. fut. act. consentiens ero infra 1032, 18. 3. sg. fut. I act. consenset cf. infra 1032, 26. 2. sg. ind. perf. act. consentisti: MARTIN. OP. Chr. p. 197 : in hoc flagitio non consentisti. 3. sg. ind. perf. act. consentivit : StPPP XI p. 171 (a. 1429) : filia ... hoc consentivit. 1. pl. ind. perf. act. consensuimus : PrPol p. 55 (a. 1397) : omnes consensuimus, quia etc.
3. pl. ind. perf. act. consensuerunt:
ZabDziej I p. 267 (a. 1545) : ille cum sua uxore ... consensuerunt ... inscriptionem.
consenterunt:
KsgMaz I p. 66 (a. 1407) : qui venditionem ... revocaverant, isti iam consenterunt.
consentierunt:
SSrSil VII p. 163 (a. 1467) : precibus ... devicti consencierunt.
3. pl. ind. plp. act. consensuerant:
ArPrawn X p. 112 (a. 1402) : Petrus et Milota ... consensuerant.
3. sg. con. plp. act. consentisset:
CodEp I 2, p. 23 (a. 1447) : quatenus capellum ... accipere ... consentisset.
(semi)dep. modo adhibetur
KodWp III p. 283 (a. 1366) : vendicioni ... consensimus et consentimur.
AGZ XIX p. 535 (a. 1475) : partes insimul sunt consense.]
I. de hominibus
1. propr. wyrazić zgodę, zgodzić się na coś (kogoś), przystać, przyzwolić; aliquid approbare, alicui (rei) assentiri, permittere, sinere.
N. glossas Pol.
AGZ XII p. 267 (a. 1460) : Petrus c-it alias «prziswolil» nobili Ivvaszkoni ... predictas pecunias recipere.
RFil XXIV p. 64 (a. 1415) : non c-amus «yssbichom ne przstayali» ... c-it «przstane».
Syn. et iuxta posita
admittere ( AKapSąd III p. 59, a. 1488) , acceptare ( CodEp III p. 188, a. 1474) , annuere ( KsgŁawKr p. 264, a. 1394 et saepius), approbare ( CodEp III p. 188, a. 1474) , assentire ( AGZ IV p. 4, a. 1581) , laudare ( CodEp III p. 188, a. 1474) , subscribere ( KodKKr I p. 11, a. 1206 et saepius), suscipere (concordiam : StPPP XI p. 183, a. 1435).
Opp.
contradicere ( ArPrawn VI p. 35, a. 1517) , revocare ( KsgMaz I p. 66, a. 1407).
Constr.
a. abs. b. sq. dat. rei vel personae.
N.
CALLIM. Hist. p. 231 : Poloni fidei Christi c-sere.
c. sq. acc.
N. per elipsim
StPPP VIII p. 315 (a. 1389) : omnia premissa uxor sua c-sit super dotalicium suum oppigneranda.
d. sq. abl.
KsgŁawKr p. 92 (a. 1372) : nisi ... gracia c-ret speciali.
e. sq. inf.
DŁUG. Op. p. 617 : descendere ... nullatenus voluit c-re.
Ita saepius. f. sq. acc. c. inf. g. sq. ad. h. sq. in c. acc. rei
KodWp I p. 87 (a. 1217) : c-si in fedus.
Ita saepissime.
Item acc. personae
Lites I p. 36 (a. 1320) : in iudices c-re.
Ita saepius. i. sq. in c. abl.
MARTIN. OP. Chr. p. 197 : in hoc flagitio non c-sti.
Ita saepius. j. sq. pro:
ArPrawn I p. 372 (a. 1527) : pro molendinis nequaquam c-re voluerunt.
k. sq. super c. acc.
AGZ XVII p. 7 (a. 1469) : c-re super hanc inscriptionem.
Ita saepius. l. sq. super c. abl.
StPPP VIII p. 583 (a. 1398) : c-sit ... super eo, quod Pelca ... litteram iudicialem ... potest recipere.
m. sq. quoad :
StPPP III p. 26 (a. 1532) : quoad usuras non c-serunt.
n. sq. quia o. sq. quod:
AKapSąd II p. 8 (a. 1414) : c-sit, quod frumenta ... recipiet.
Ita saepius.
Praec.
a. wyrazić zgodę na zawarcie małżeństwa; matrimonium contrahendum approbare
KADŁUB. p. 64 : femine, que ultra servis c-serunt, penas iusse sunt pendere non inmeritas.
ArHist V p. 121 (a. 1454) : confessa est se ... mutuum verum assensum dedisse et in se Bronkonem c-isse in matrimonio.
Ita saepius. Eodem sensu (alicui) in (ad) copulam (coniunctionem) carnalem ( AKapSąd II p. 596, a. 1470 ; ZabDziej II p. 133, a. 1484 ; AKapSąd III p. 76, a. 1500, ib. p. 176 , a. 1513 ; copulam carnalem alicui ib. p. 215 , a. 1530), item ad aliquem ( AKapSąd III p. 107, a. 1506). Cf. CONSENSUS I 1b.
b. iur. oddać,powierzyć, przekazać, zrzec się; committere, tradere alicui, renuntiare alicui rei
StPPP VIII p. 212 (a. 1387) : pratum ... habet ipsis resignare ac c-re.
AGZ XII p. 240 (a. 1455) : Stanczvl ... c-sit alias «prziswolil» Iwaszkoni bona Czchrow (cf. ib. supra fecit divisionem bonorum Iwaszkoni villam Czhrow).
Ib. XIX p. 14 (a. 1473) : sua bona ... in tutoriam ... dominis ... una cum ... filia sua ... dedit, c-sit et modo tutele contulit.
ZabDziej I p. 111 (a. 1487) : c-sit alias «wszdala» agrum.
c. zgadzać się z kimś (w jakiejś sprawie); idem (de aliqua re) sentire cum aliquo
MARTIN. OP. Serm. fol. 21a : vir et mulier sibi bene c-ntes.
StPPP X p. 25 (saec. XV) : de salis, lucis et speculi proprietate c-imus.
DŁUG. Hist. I p. 409 : de eo omnes annalium scriptores c-unt.
d. iur. dać posłuch; oboedire
AGZ XVI p. 399 (a. 1484) : presentavit procurationem a regia maiestate ... cui procuracioni ius c-sit alis «folgę dały».
Cf. Słownik Staropolski s. v. folga et supra COGNITIO III 2 CONSEQUELA CONSEQUENTIA III 2.
e. współdziałać, pomagać; aliquem iuvare, auxiliari, conspirare alicui.
Constr. sq. dat.
KodWp II p. 15 (a. 1288) : promittens ... litem ... de dicto molendino ... ullo tempore non inferre, nec inferenti quomodolibet c-re (cf. *DŁUG. Hist. IV p. 135, a. 1412).
StPPP III p. 82 (a. 1532) : nec ero c-ns cuiquam malitiae.
Cf. Th. IV 399, 56.
2. singularia
a. opowiedzieć się po czyjejś stronie; alicuius partes sequi
JAC. PAR. Tract. fol. B IVb : in parte Laurentij contra Symachum papam tempore scismatis c-si.
b. zadecydować (wspólnie); decernere (una cum aliis)
TPaw VII p. 358 (a. 1424) : judicium cognouit, quia super hoc c-set ad terminos generales.
II. de rebus: zgadzać się z czymś, odpowiadać czemuś; congruere, concordare, aptum esse alicui rei.
Constr. sq. dat.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)