Ogólne
Pełne hasło
Więcej

CONICIO

Gramatyka
  • Formyconicio, cognicio, coniicio, connicio
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -ere, -ieci, -ectum
Znaczenia
  • I.
    • A. propr.
      • 1.
        • a. iacere, inicere.
        • b. alicui rei adiungere.
      • 2. + oculos convertere, intendere.
    • B. transl. aliquid in aliquem conferre, detrudere (praec. culpam).
  • II.
    • A. propr.
      • 1. + in carcerem in catenas in carcerem includere, catenis vincire.
      • 2. + in se proripere, conferre (v. gr.
    • B. transl. exponere, obicere. Praec.
  • III. colligere, opinari, suspicari, coniecturam capere.

Pełne hasło

CON-ICIO, -ere, -ieci, -ectum scr. cognicio,, coniicio,,connicio
  • F.
  • Th.
  • S.
  • B.
  • A.
[1. pl. ind. plp. act. coniceramus cf. infra 985, 17. inf. praes. pass. conieci:
MonSt p. 434 (a. 1593) : eosdem ... carceribus ... conieci fecit.
Ut dep. usurpatur
AKapSąd III p. 206 (a. 1524) : conicior et opinor voluisse dare ... administratorem aliquam scripturam dno Luce.]
I.
A. propr. et in imagine
1.
a. rzucać, wrzucać gdzieś; iacere, inicere.
b. włączać do czegoś; alicui rei adiungere.
N.
ditioni, imperio podbić; subicere
KADŁUB. p. 6 : Danomarchicas insulas sue c-rant dicioni.
Id. p. 126 : cuncta finitimorum rengna suo c-rat imperio.
Ita saepius.
2. oculos zwracać; convertere, intendere.
Additur
mentis ( DŁUG. Hist. I p. 97 ).
N. etiam
aliquem affectum erga aliquem :
KodKrak I p. 251 (a. 1469) : singulari zelo, feruore et affectione erga nos ... c-tis (cf. ArHist VI p. 185 ubi occurrit syn. dirigere).
B. transl. zrzucać coś na kogoś, zwalać (zwł. winę); aliquid in aliquem conferre, detrudere (praec. culpam).
Item
onus aliquid :
DŁUG. Op. p. 246 : in illam Cunegundim plurimarum terrenarum curam et ordinationem c-rat.
Ib.
p. 238 : Cunegundis duriora omnia in illud corpus pro ampliori ipsius ... mortificatione c-ecit.
AKap p. 255 (a. 1521) : quia vero hoc motivum et eius dubietas tollenda fuere in dnum epum ... et eius decisionem c-ta.
Constr. ad
A—B: a. sq. dat. b. sq. ad :
StKapWł p. 1 (a. 1500) : ad omnia, quae scitu digna fuerant, nostros ocellos coniceramus.
c. sq. erga cf. . d. sq. in c. acc. e. sq. super :
ARect I p. 557 (a. 1515) : si super me furtum c-retur.
II.
A. propr.
1. in carcerem sim.: osadzić w więzieniu, wtrącić (do więzienia), in catenas sim.: zakuć w kajdany; in carcerem includere, catenis vincire.
Item
in poenam i. q. condemnare
Tom. XIV p. 45 (a. 1532) : non poterit plebeium in poenam superius expressam (sc. capitis ) c-re.
N.
coenobio :
KADŁUB. p. 148 : Conradum cuidam cenobio c-rat nescio propria proffessio vel paterna devocio.
Constr.
a. abs.
CorpJP III p. 363 (a. 1518) : non debent etiam consules carcerem prohibere ad c-ndos eos, qui etc.
b. indicatur quo
α. sq dat.
β. sq. ad:
CodEp III p. 306 (a. 1479) : ad vincula in castro Sehburg ... c-tus.
ZabDziej III p. 171 (a. 1491) : eum ad carceres c-re.
γ. sq. in c. acc.
2. refl. (sq. in c. acc. ) rzucać się (na, do); se proripere, conferre (v. gr. in lectum: KADŁUB. p. 28 et MPH II 182, saec. XIII exeunte ; in pedes: Tom VII p. 365, a. 1525) .
B. transl. narazić na coś; exponere, obicere. Praec. in difficultatem ( DŁUG. Hist. V p. 508 et saepius), in discrimen ( ArLit I p. 113, a. 1449 et saepius), in periculum ( DŁUG. Hist. III p. 570 et saepius), item in aegritudinem ( Tom. XIII p. 327, a. 1531) , in ambiguitatem ( DŁUG. Hist. IV p. 132 ) , in arctum ( *Tom. XIV p. 33, a. 1532) , in controversiam ( ib. I p. 64, a. 1510) , in curas ( ib. IV p. 6, a. 1516) , in dolorem, luctum ( ib. X p. 442, a. 1528 ; ib. XIV p. 775, a. 1532) , in terrorem sim. ( DŁUG. Hist. III p. 148 ) , denique in excommunicationem ( Tom. XII p. 334 a. 1530 .
III. domyślać się, przypuszczać, wnioskować; colligere, opinari, suspicari, coniecturam capere.
N. glossam Pol.
GLcerv p. 509 : c-re, praesumere vel perpendere, «domniemać się».
Syn. et iuxta posita
colligere ( Tom. III p 107, a. 1514) , opinari ( AKapSąd III p. 206, a. 1524 et saepius), perpendere, praesumere cf. Additur manifeste ( KodMp I p. 13, a. 1212 et saepius), probabiliter ( ib. II p. 219, a. 1310).
Constr.
a. abs.
KodMp II p. 219 (a. 1310) : huius contrarium ... Cracouiensis episcopus et, sicut probabiliter c-o, frater Balduinus ... attentantes.
b. indicatur de quo (qua de re)?
α. sq. acc.
β. sq. acc. c. inf.
KodMp I p. 13 (a. 1212) : nos ex eorum dictis ... manifeste c-imus predictam causam per comitem Pacoslaum ... fuisse decisam (cf. KodMaz(K) p. 168).
DŁUG. Op. p. 34 : ex quo manifeste c-i potest ... regem ... de terra per iniquitatem agere.
Ita saepius.
γ. sq. enuntiato obi.
StSyn II p. 13 (a. 1271) : quamquam ex pluribus vestris litteris c-amus, quod etc.
AAlex p. 379 (a. 1503) : hinc ... c-re possunt, quod etc.
Ita saepius.
δ. sq. enuntiato interrogativo. c. indicatur unde?
α. sq. abl.
DŁUG. Hist. I p. 428 : hunc ... albi equi insessorem fuisse ... veris indiciis c-unt.
β. sq. ex.
γ. sq. adv. modi cf.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)