Ogólne
Pełne hasło
Więcej

CONCITATIO

Gramatyka
  • Formyconcitatio, concitatio, concittacio, concittatio
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -onis
  • Część mowyrzeczownik
  • Rodzajżeński
Znaczenia
  • I.
    • 1. adhortatio, compulsio
    • 2.
      • a. instigatio, incitatio, persuasio
      • b. commotio (animi), vehementia.
    • 3. elevatio
    • 4. actus spiritum ducendi atque efflandi
  • II. iur. litterae, quibus is, cuius interest, in ius iterum vel denuo citatur
    • a.
    • b. + prima, secunda, ulterior iterata propter absentiam partis citatae
    • c. + iniusta inordinata insufficiens muta
    • a.
    • b.
      • α.
      • β.
    • a.
    • b.
    • c.
    • d.
    • e.

Pełne hasło

CONCITATIO, -onis f. scr. concitatio,,concittacio,,concittatio
  • F.
  • Th.
  • S.
I.
1. ponaglenie, wezwanie; adhortatio, compulsio
KodWp I p. 458 (a. 1279) : ordinamus ... ut ... in molendino nostro ... fiat gratis molitura sufficiens absque omni c-e.
KodPol III p. 460 (a. 1489) : omnibus censuris ecclesiasticis ... sine quavis c-e ferendis et promulgandis.
Dogiel I p. 84 (a. 1491) : absque omni mora et c-e easdem duas civitates ... remittere ... debeat.
N.
ad duellum wyzwanie na pojedynek; provocatio
ŁASKI ComPriv fol. 185b : de salutatione seu c-e ad duellum.
2.
a. poduszczenie, podburzenie, namowa; instigatio, incitatio, persuasio
KodWp I p. 462 (a. 1280) : statuimus, ut nullus ... rectorum ... aliqua statuta ... presumat statuere ... quod si per aliquam c-em vel personam contrarium factum fuerit, penam ... nobis ... reservamus graviter infligendam.
b. wzburzenie, podniecenie; commotio (animi), vehementia.
3. poruszenie, podniesienie; elevatio
ArHist VI p. 139 (a. 1514) : item de c-e manus secularis contra libertatem et personas ecclesiasticas.
Cf. CONCITO I A 1 b.
4. oddychanie; actus spiritum ducendi atque efflandi
DŁUG. Hist. IV p. 598 : ascensum illum gravi labore agebat adeo, ut anhelitus illius frequenti c-e in sibillum verterentur grandem.
II. iur. t. t. pozew sądowy skierowany ponownie lub dodatkowo do osób zainteresowanych w danej sprawie, tzw. przypozew; litterae, quibus is, cuius interest, in ius iterum vel denuo citatur
CodEp I 2, p. 213 (a. 1461) : sedente ... domino rege pro iudicio ... ad secundam c-em missi fuerant illuc quatuor domini et ipse procurator.
ArPrawn V p. 377 (a. 1481) : visa ipsius tali contumacia et ... proterva super nostras citationes et c-es non paricione ... decrevimus [etc. (cf.] KodWiel p. 56, a. 1545).
N. glossam Pol.
AGZ XVIII p. 534 (a. 1498) : ministerialis ... recognovit, quia c-es alias «przypozwy» posuit ... in curia ... super Feliciam et Barbaram (cf. KsgLub p. 108, a. 1487).
Praec. :
pozew sądowy skierowany po wyroku do strony, która proces przegrała, aby zadośćuczyniła wyrokowi, tzw. przypowiast, przypowieszczenie; litterae, quibus pars, quae causam perdidit, denuo in ius vocatur, ut sententiae iudicis satisfaciat
StPPP VIII p. 613 (a. 1398) : Nicolaus ... contra Clementem ... pro agris violenter peraratis ... in Wanchadlow, in termino concitato: Lambertus officialis recongnouit c-em: satisfecit pro pena «nestane».
KH XXIV p. 533 (a. 1434) : of ficialis ... ipsum Nicolaum concittavit in c-em alias «przipowesczil» (cf. AGZ VIII p. 173, a. 1465).
Glossae Pol.
AGZ XIII p. 199 (a. 1446) : iudex terminum prorogavit ... ad prox, terminos iuxta c-em alias «podlug przypovyastu».
StPPP 11 p. 615 (a. 1452) : non est c-o alias «przypowesczenye» in citacione.
Ita saepissime saec. XV—XVI.
N. formulam
CorpJP IV p. 67 sq. ( a. 1523) .
Additur
a. ad satisfaciendum ( StPPP II p. 887, a. 1493 et saepius). Eodem sensu satisfactionis ( ib. VII p. 220, a. 1544).
Dicitur item
terminus concitationis dodatkowy termin rozprawy sądowej, wyznaczany w celu zadośćuczynienia wyrokowi przez stronę, która proces przegrała; actionis terminus denuo constitutus, quo pars, quae causam perdiderat, sententiae iudicis satisfaceret
VL p. 345 (a. 1505) : si autem citatus non est praesens circa iudicium ... dum sententia definitiva contra ipsum promulgatur, tunc insuper fit unus terminus essentialis videlicet c-is ... dicitur vulgari nostro «przypowieszczony», ad satisfaciendum pro re iudicata, seu perlucratis et iure acquisitis (cf. ŁASKI ComPriv fol. 2a).
Cf. CONCITATUS II CONCITATORIUS.
b. prima, secunda, ulterior pozew ponawiany z powodu niestawienia się strony pozwanej; iterata propter absentiam partis citatae ( AGZ XIII p. 440, a. 1464 ; ib. XVII p. 362 , a. 1499 ; CodEp I 2, p. 213, a. 1461 ; ARect I p. 801, a. 1535).
c. reprehenditur iniusta ( AGZ XVIII p. 208, a. 1480) , inordinata ( ib. XV p. 228 , a. 1485 et p. 563, a. 1498 et saepius), insufficiens (
ib. XVII p. 362, a. 1499 : propter hoc sunt c-es insufficientes alias «nyedosthatheczne»),
muta (
KsgLub p. 112, a. 1387 : c-o alias «przypowyesczenye» est muta alias «nyemye» ... quia in ipsa non stat ‘in villa Vrzadow’).
Opp.
iudiciaria ( JusPol p. 368, a. 1541) .
Iuncturae selectae
a. nominales concitationis citatio ( AGZ XV p. 100, a. 1469) , littera ( KsgLub p. 5, a. 1445 ; AGZ XIII p. 489, a. 1465 ; eodem sensu concitatio litteralis: StPPP VI p. 127, a. 1518 ; item litteralis regalis: StPPP VI p. 405, a. 1530).
b. verbales
α. concitatio canit et disponit, declarat ( StPPP VI p. 127, a. 1518) , obloquitur ( ib. p. 405, a. 1530) , non concordat cum citatione ( AGZ XV p. 228, a. 1485).
β. in (ad) concitationem aliquem citare ( AGZ XV p. 105, a. 1470) , item concitare ( KH XXIV p. 533, a. 1434) , respondere ( AGZ XVIII p. 208, a. 1480) , iuxta concitationem aliquem citare ad terminum concitatorium ( ib. XVII p. 130, a. 1477 ; item condemnare ib. VIII p. 173, a. 1465) , concitationem cassare ( Biecz p. 64, a. 1531) , ponere per praeconem in bonis citati ( JusPol p. 411, a. 1541) .
Constr.
a. sq. gen. , cf. sq.
b. sq. ad, cf. supra passim.
c. sq. contra :
StPPP VIII p. 821 (a. 1400) : officialis recognoscere debet c-em contra Wenceslaiim.
d. sq. in c. abl.
AGZ VIII p. 173 (a. 1465) : episcopus ... et ... capitulum ... condempnaverunt alias «zdali» pro ewasione alias «w odbiczv» iuxta c-es in termino concitato alias «na zdanem roce» nobiles Iohannem et Mathiam.
e. sq. pro :
StPPP VII p. 438 (a. 1490) : actor duas c-es fecit pro una re contra iuris formam.
Cf. ADCITATIO CITATIO. Ad rem cf. O. Balzer, Przewód sądowy polski w zarysie, Lwów 1935, p. 239. St. Kutrzeba, Dawne polskie prawo sądowe w zarysie, Lwów 1927, pp. 83 sqq., 104.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)