Ogólne
Pełne hasło
Więcej

CIRCUMDUCO

Gramatyka
  • Formycircumduco, circunduco
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -ere, -xi, -ctum
Znaczenia
  • I.
    • A. propr.
      • 1. in circuitum ducere (aliquem vel aliquid)
        • α. + benignitatem curarum anfractibus:
        • β. + malitiam ad astutias:
      • 2. circum aliquid ducere,
      • 3. circumagere, torquere
    • B. transl.
      • 1. decipere, fallere.
      • 2. + orationem i. q. extendere.
      • 3. + diem i. q. consumere, terere
  • II.
    • A. propr.
      • 1. circumdare, circumsaepire, cingere.
      • 2. circumdare
    • B. transl.
      • 1. tegere, celare
      • 2. tollere, antiquare (acta publica)

Pełne hasło

CIRCUM-DUCO s. CIRCUNDUCO, -ere, -xi, -ctum
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • S.
  • Dc.
  • B.
  • A.
  • N.
I.
A. propr.
1. wodzić, oprowadzać, prowadzić okrężną drogą; in circuitum ducere (aliquem vel aliquid).
N. locut. in imagine
α. benignitatem curarum anfractibus:
KodWp III p. 577 (a. 1386) : innata cordi nostro benignitas curarum anfractibus c-ta, quibus pro subditorum quiete usquequaque distrahitur (cf. DokSul p. 360, a. 1388).
β. malitiam ad astutias:
FormJ p. 39 : humani generis inimicus ... malitiam suam ad multiformes astucias c-it.
2. prowadzić wokół czegoś; circum aliquid ducere, v. gr. fossam ( DŁUG. Hist. V p. 452 ) , limitem ( AKap p. 36, a. 1537) , saepem ( RevVlad p. 118, a. 1598) .
N.
part. perf. położony wokół czegoś, otaczający; circumiacens, circum aliquid positus
PommUrk VII p. 282 (a. 1329) : capellam cum cymiterio c-to.
3. obracać; circumagere, torquere
PommUrk I p. 353 (a. 1298) : molendina ... que vento reguntur, aut equis ... c-untur.
B. transl.
1. zwodzić, oszukiwać; decipere, fallere.
Additur
astutia ( MARTIN. OP. Serm. fol. 169b ) , praestigiis ( CRIC. p. 293 ).
Syn.
circumvenire ( UrkOel s p.103, a. 1259).
2. orationem mówić obszernie o czymś, rozwodzić się; i. q. extendere.
N. constr. sq.
per:
KlQu p. 65 (a. 1486) : nimis laboriosum esset, c-re orationem per omnes occupationes.
3. diem spędzać; i. q. consumere, terere
Lites I p. 36 (a. 1320) : quo die c-to in colludium partis nostre, penitus nil egistis.
Cf. Th. III 1135,27 sq.
II.
A. propr.
1. otaczać, opasywać, zamykać; circumdare, circumsaepire, cingere.
2. pokryć, obszyć dookoła; circumdare
KsgRachKr II p. 92 (a. 1393) : argentum ... concussum ... interius et desuper cum argento obductum et c-tum.
AKap Sąd II p. 227 (a. 1461) : summa Seduli in asseribus cuti alba c-ta.
StPPP II p. 726 (a. 1466) : diploidem ... flaueo panno c-tam.
ArHist X p. 143 (a. 1524) : cortina ... cum axamento viridi c-ta.
Ita saepius.
B. transl.
1. osłaniać, okrywać; tegere, celare
SSrSil IX p. 184 (a. 1466) : ut... fedifragia sua honesto quodam velamento c-ant.
2. znosić, unieważniać; tollere, antiquare (acta publica).
Syn.
rescindere ( Dogiel IV p. 303, a. 1541) .
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)