Ogólne
Pełne hasło
Więcej

CALOR

Gramatyka
  • Formycalor
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -oris
  • Część mowyrzeczownik
  • Rodzajmęski
Znaczenia
  • I. propr.
    • 1. fervor, aestus.
      • α.
      • β. + quam primum calorem habuerit primo vere
    • 2.
      • a. tepor, qui corpori viventi inest.
      • b. febris
        • α.
        • β.
  • II. transl.
    • 1. fervor, ardor, stu dium
    • 2. caritas
    • 3. animi commotio, furor, impetus.
    • 4. + ingenii, Pierius poetarum inflatus divinus.

Pełne hasło

CALOR, -oris m.
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • S.
  • A.
I. propr.
1. ciepło, skwar, upał; fervor, aestus.
N. glossam Pol.
RFil XXIV p. 360 (a. 1446) : c-or «gorøcz».
Opp. frigus (
CALLIM. Sbign. p. 254 ) . Per metonymiam dicitur de calido anni tempore.
N. locut.
α. aura calore augetur ( VKyng p. 721 ) .
β. quam primum calorem habuerit (impers.) skoro tylko nadejdzie wiosna; primo vere
KsgKaz p. 219 (a. 1388) : pastorquam primum c-em habuerit, expellere pecus debet.
2.
a. ciepłota ciała, ciepło naturalne, przyrodzone, żywotne; tepor, qui corpori viventi inest.
Additur
naturalis ( DŁUG. Op. p. 360 ; GŁOG. Anim. fol. 79b ) ;, vitalis ( JAC. PAR. I p. 213, a. 1448). Intelligitur unum e corporis elementis
MARTIN. OP. Marg. fol. 31b : ermofroditus ... si c-e praedominante pro viro se gesserit.
KomKadł p. 67 : Hercules, dum esset fortissimus et nimii c-is, fertur uno anhelitu centum ... passus currere.
b. gorączka; febris (hoc sensu saepius pl. , v. gr. MPH VI p. 485, saec. XV exeunte et passim).
N. locut.
α. calore exaestuare (de Christo *CodEp II p. 473, a. 1393) , decumbere ( SSrSil I p. 224, a. 1482) , torqueri ( MPH VI p. 485, saec. XV exeunte) , opprimi ( AKapSąd II p. 771, a. 1511).
β. calores aliquem invadunt et tenent ( CracArt V p. 457, a. 1547).
II. transl.
1. gorliwość, zapał; fervor, ardor, stu dium.
Constr.
a. sq. gen. , v. gr. fidei.
b. sq. in c. acc.
DŁUG. Op. p. 60 : c-em et puritatem in religionem Dei.
2. żarliwość, miłość (chrześcijańska); caritas
PommUrk I p. 114 (a. 1208) : Dominus viri hujus delectatus c-e indefesso.
NIC. BŁ. Serm. III p. 118 : B. Virgo Maria nobis tot beneficia praestitit omnibus, vt non sit, qui se abscondat a c-e eius [(cf. Vlg. Ps. 18,7)].
3. poryw, uniesienie, namiętność; animi commotio, furor, impetus.
Additur
animi ( KADŁUB. p. 86 ; ARect I p. 393, a. 1495). ;
Praec. in malam partem
inconsultus ( KADŁUB. p. 86 et saepius), indiscussus ( MARTIN. OP. Marg. fol. 23a ).
Explicatur sq. gen.
indignationis ( DokKujMaz p. 177, a. 1240, cf. KodMaz(K) p. 456 ; KodWp I p. 190 ; DŁUG. Hist. II p. 262 ) ;, iracundiae ( *CodSil V p. 199, a. 1340 et saepius).
4. ingenii, Pierius et abs. natchnienie twórcze; poetarum inflatus divinus.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)