Ogólne
Pełne hasło
Więcej

AUDIENTIA

Gramatyka
  • Formyaudientia, audiencia
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -ae
  • Część mowyrzeczownik
  • Rodzajżeński
Znaczenia
  • I. propr.
    • 1. auditio, actus audiendi.
    • 2. facultas et potestas loquendi coram superiore alicui concessa
    • 3. iudicium
      • α. + arbitrorum coram arbitris habita
      • β. + (litterarum) contradictarum iudicium curiae Romanae praecipuum
  • II. transl.
    • 1. + publica obecność; audientium corona, saepe i. q. praesentia
    • 2. notitia

Pełne hasło

AUDIENTIA s. AUDIENCIA, -ae f.
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • S.
  • Dc.
  • B.
  • BJ.
  • A.
  • H.
  • N.
I. propr.
1. słuchanie, wysłuchanie; auditio, actus audiendi. Abundat
Ztschr. LI p. 213 (a. 1446) : item auribus a-e nostrae insonuit.
N. audacius dictum
FormJ p. 59 : si scirem mearum oblaciones petitionum primarias in a-a vestra non debere frustrari, tanto confidentius vobis offerrem easdem.
Constr.
a. abs.
b. sq. gen. obiectivo, v. gr. confessionis ( ArHist XII p. 385, saec. XIV et saepius), philomelae ( DŁUG. Hist. IV p. 526 ).
c. sq. gen. subiectivo, v. gr. Casimiri ( DŁUG. LibBen I p. 478 ). d. sq. de:
CodLit p. 362 (a. 1431) : nec a-am de talibus concedere curamus.
2. audiencja dyplomatyczna, posłuchanie; facultas et potestas loquendi coram superiore alicui concessa
CodVit p. 629 (a. 1424) : a Sigismundo rege recepimus potestatem a-am Bohemis comportandi.
CodEp III p. 5 (a. 1446) : Magister convocato consilio suo a-am dedit eidem nuntio.
Ita saepissime, praec. ap. DŁUG.
N.
dicendi :
DŁUG. Hist. V p. 193 : secretam dicendi a-am ... obtinuit.
N. iuncturas
audientiam dare ( CodEp III p. 5, a. 1446 et saepius), tenere ( DŁUG. Hist. V p. 347 ) , habere ( ib. IV p. 271 ), nancisci ( ib. V p. 360 ), praestare ( ib. IV p. 513 ), facere ( ib. V 112), sortiri ( ib. p. 484 ).
3. rozprawa sądowa; iudicium
KodPol I p. 13 (a. 1176) : homines eorum ([i. e. Cisterciensium)] … ad nullam saecularem a-am provocentur praeter nostram.
DyplMog p. 17 (a. 1250) : castellanus totam causam ad ducis et ducissae a-am deduci praecepit.
Ita saepissime. Eodem sensu causarum ( ArPrawn V p. 513, a. 1517 et saepius).
N.
α. arbitrorum rozprawa przed sędziami polubownymi; coram arbitris habita
AKapSąd II p. 26 (a. 1417) : stante ordinacione et a-a dictorum ... arbitrorum.
β. (litterarum) contradictarum specjalny sąd papieski; iudicium curiae Romanae praecipuum *PommUrk VII p. 298 (a. 1329), cf. ib. p. 311. DŁUG. LibBen II p. 503 .
N. iuncturas
aliquem ad audientiam citare ( ArHist IV p. 179, a. 1242 et saepius), evocare ( StPPP III p. 12, saec. XIV exeunte?), audientiam tenere ( CIOŁ. Lib. I p. 146, et saepius), suspendere ( AKapSąd III p. 287, a. 1505) .
II. transl.
1. publica et abs. grono osób przysłuchujących się, często tyle co; obecność; audientium corona, saepe i. q. praesentia
KodKKr I p. 11 (a. 1208): diversis litteris in nostra a-a dudum recitatis intelleximus, quod etc.
CodPom I p. 82 (a. 1198 esse asseritur, est vero a. 1290-1291): haec omnia nominata sunt ... in a-a multorum, qui aderant.
AKapSąd II p. 615 (a. 1474) : Jacobus hic in publica a-a appellavit eam hereticam.
MPH III p. 375 (saec. XV) : praedicator magnam a-am habebat utriusque sexus.
Ita saepissime.
2. wiadomość; notitia
KodMp II p. 164 (a. 1286) : ad a-am nostram pervenit, quod etc.
KodWp III p. 388 (a. 1372) : perduxit ad a-am nostram relacio ... dilecti filii.
Ita saepissime.
N. formulam in arengis diplomatum
quorum audientiae (ad quorum audientiam) praesens scriptum deferetur (devolvetur sim. KodWpI p. 325, a. 1257 ; ib. II p. 43, a. 1290 ;et saepissime usque ad saec. XV).
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)