- F.
- Th.
- S.
- Dc.
- A.
- N.
I.
A.
propr. u ptaków:
skrzydło,u ludzi: łopatka; penna (avium), axilla
(hominum).
B.
transl.
1.
ze względu na szybkość; visa alarum
velocitate.
N. locut.
α.
a-as pedibus addere
dodać
skrzydeł (o strachu);
i. q. velocitatem (de timore).
β.
concita a-a pedum fugere
pospiesznie uciec;
i. q. cito pede
BRUNO Pass. p. 202 : ad episcopum concita a-a pedum confugit.
γ.
a-am ab aliquo accipere
uzyskać urlop;
commeatum sumere
CIOŁ. Lib. II p. 95 : a-a a maiestate nostra accepta legitime ... ad lares proprios remeauit.
2.
ze względu na rozpostarcie; visa extensione
dicitur de a-is superbiae (
NIC. BŁ. Serm.
I
p. 185
).
N.
locut.
a-as extendere (expandere)
α.
exercitus
KADŁUB. p. 16 : Alexander a-as exercituum expandit.
β.
in superbiam
wzbijać się na skrzydłach pychy;
i. q. superbia efferri
KodKrak p. 500 (a. 1336) : in superbiam et contumeliam suas extendens a-as.
3.
ze względu na opiekę;
visa protectione, quam alae praebent, dicitur de a-is protectionis (
KodWp II
p. 48, a.
1291
et saepius), benignitatis (
KodPol I
p. 270, a.
1399)
.
N.
locut.
α.
sub umbra a-arum alicuius
pod czułą opieką;
fovente aliquo
(ex Ps. 16, 8
VKyng
p. 727
;
PAUL. CR.
p. 9
).
;
β.
sub a-is alicuius obumbrari
znajdować opiekę;
i. q.foveri
DŁUG. Lib. Ben III p. 82 : sub cuius [(sc. Spiritus Sancti)] a-is haec ... synodus obumbratur.
γ.
a-ae promotio
poparcie i opieka;
i. q. protectio ac favor
ARect II p. 124 (a. 1546) : praepositus sanctae Annae ecclesiae collegiatae ... licet notabili gaudet promocione suae a-ae etc.
II.
milit.
t. t.
1.
skrzydło wojska; cornu
Tom. II p. 77 (a. 1512) : copiae sub a-as instructae.
2.
oddział
konnicy, szwadron; manus equitum,
turma.