Ogólne
Pełne hasło
Więcej

ADEO-1

Gramatyka
  • Formyadeo
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -ire, -ii -ivi, -itum
Znaczenia
  • I.
    • 1. + aliquid aliquo accedere, se conferre,venire
      • α. + ecclesiam, matutinum, scholam, sermones, studia frequentare
      • β. + ordinem inter monachos ascribi
    • 2. abstr.+ aliquem praesentiam alicuius convenire aliquem,ad aliquem referre, etiam c. subst. abstr. v. g. (saepe): coram aliquo comparere
    • 3. contra ire,aggredi
    • 4. accedere
  • II. transl.
    • 1. aggredi,suscipere aliquid, tractandum sumere.
    • 2. subire, pati, perferre.
  • III. iur.+ bona, possessionem in possessionem alicuius rei venire.

Pełne hasło

AD-EO, -ire, -ii s. -ivi, -itum
  • F.
  • Th.
  • S.
  • Dc.
  • B.
  • A.
I.
1. aliquid udawać się, przybywać dokądś, nawiedzić jakieś miejsce; aliquo accedere, se conferre,venire.
N. locut.
α. ecclesiam, matutinum, scholam, sermones, studia uczęszczać; frequentare
KodMp I p. 132 (a. 1286) : cupientes ... ut eam (sc. ecclesiam fideles ) … eo libentius a-ant.
ArHist V p. 242 (a. 1332) : nec sermonem nec ecclesias a-re.
DŁUG. Op. p. 12 : scholas Gnesnenses a-urus.
Ib. p. 13 : studia Galiarum ... a-undi cupido illum coepit.
AH XLIV p. 146 (saec. XV ?): muliebrem ... induit vestem:matiutinum sic a-it.
β. ordinem wstąpić do zakonu; inter monachos ascribi
AH XLIII p. 179 (saec. XVI) : ordinem prudens animo calenti praedicatorum sitiens a-sti.
Constr. :
a. sq. acc.
b. sq. ad.
c. sq. adv. loci
CodEp III p. 114 (a. 1461) : opportet illic presules ... a-re.
2. aliquem zwrócić się do kogoś; convenire aliquem,ad aliquem referre, etiam c. subst. abstr. v. g. (saepe): praesentiam alicuius udać się do kogoś osobiście; coram aliquo comparere
KodWp V p. 6 (a. 1400) : abbas ... et ... kmetho ... nostram a-erunt presenciam petentes, ut etc.
ArPrawn I p. 21 (saec. XV) : si presenciam ipsius a-re commode poteritis.
KodUJ III p. 130 (a. 1487) : personaliter accedentes ... archiepiscopum ... si ipsius commode praesentiam a-re potentis.
N. constr.
aliquem aliqua re
DŁUG. Op. p. 416 : personali ... praesentia papam a-ns.
Tom. III p. 110 (a. 1514) : quodque ... auderet eum a-re minis.
3. uderzyć, zaatakować; contra ire,aggredi.
N. locut.
feras iść na polowanie; venatum ire
GALL p. 435 : equo sedens ... feras a-vit, ursumque ... perforavit.
4. abs. przyłączać się; accedere
KodMp III p. 281 (a. 1374) : duas villas ... damus ... tenendum ... commutandum nostro speciali tamen aut ... nati nostri ac successorum nostrorum consensu a-nte.
II. transl.
1. podejmować coś,przedsiębrać,zabierać się do czegoś; aggredi,suscipere aliquid, tractandum sumere.
N. locut.:
DŁUG. Hist. I p. 548 : bella externa ... procul a domo ... cogimur a-re.
Id. Op. p. 48 : praecelsum ...iter a debili animo ... a-ri non poterat.
ArPrawn IV p. 274 (a. 1347) : iudicia debent a-ri salubri mente et mane.
GALL p. 459 : contextum de maioribus librum tertium a-amus.
AGZ XI p. 189 (a. 1442) : si ... Margaretham ad secundas nupcias contigerit matrimonialiter a-re.
Dogiel V p. 187 (a. 1526) : quisque suo officio ... utatur, ne maiestas ... alia remedia a-re cogatur.
2. narażać się, cierpieć,znosić; subire, pati, perferre.
III. iur. t. t. bona, possessionem objąć w posiadanie; in possessionem alicuius rei venire.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)