Ogólne
Pełne hasło
Więcej

ABSCIDO

Gramatyka
  • Formyabscido, abcido
  • Etymologia ab et caedo
  • Odmiana -ere, -di, -sum
Znaczenia
  • I. propr. aliquid ab aliqua re caedendo separare,amputare aliquid alicui, caedere
    • 1. amputare alicui partem corporis.
    • 2. decidere aliquid quod pendet (hominem suspensum, sigillum, candelabrum)
    • 3. cultro aut forpice aliquid praecidere
    • 4.
      • a. fenum.
      • b. pratum, agrum
    • 5. arbores caedere.
  • II. transl.+ se ab aliqua re a societate recedere, relinquere societatem
  • III.
    • 1. auferre, excludere
    • 2. excludi
  • IV. iur. pecuniam solvere nolle

Pełne hasło

ABS-CIDO s. ABCIDO, -ere, -di, -sum (ab et caedo)
  • F.
  • Th.
  • S.
  • Dc.
  • BJ. :
  • abc-o,
  • A.
[ind. perf. abscisi
AKapSąd I p. 318 (a. 1413) : nasum mulieri abscisit.
AGZ XI p. 78 (a. 1433) : pecuniam mulieri de Olchowce absciserunt;
absci
ZabDziej II p. 19 (a. 1482) : ipsum ... vulneravit in caput et digitum abscit.
AGZ XI p. 48 (a. 1429) : dominus Mathiasch ... querulavit, quomodo duos equos interfecissent et aliis caudas abscissent].
I. propr. odcinać coś od czegoś, obcinać, ucinać, ścinać; aliquid ab aliqua re caedendo separare,amputare aliquid alicui, caedere, cf. glossam Pol.
AGZ XV p. 530 (a. 1484) : ipse Duscha ... a-dit alias «uczyal» furem ... Iohannem ... quem Michael suspendit.
1. uciąć komuś część ciała; amputare alicui partem corporis.
2. odciąć coś wiszącego (człowieka powieszonego, pieczęć,świecznik); decidere aliquid quod pendet (hominem suspensum, sigillum, candelabrum) AGZ XV p. 530 : cf. sq.
AKapSąd III p. 131 (a. 1509) : dumtaxat tamen sigillum olim episcopi ... a-sumet abruptum.
ARect I p. 610 (a. 1522) : dictus Simon incipiens seditionem ... primum candalabrum cum lumine a-dit et ita lumen extinxit.
3. odkroić coś nożem lub odciąć nożycami; cultro aut forpice aliquid praecidere
AKapSąd II p. 442 (a. 1475) : pro lardo ... quod ipse minister a-sit in parte.
StPPP VII p. 508 (a. 1477) : recepto forpice ipse Nicolaus ... a-dit de eodem autentico scripturam scriptam siue precidit et effecit ac procuravit disposuitque membranam eciam circumferentias abradendo et a-ndo.
4. kosić
a. siano; fenum.
b. łąkę, pole; pratum, agrum
DokImbr p. 97 (a. 1343) : kmethones sint nobis astricti ... agros preparare, a-re et inducere ad allodium.
KsgGrWp II p. 302 (a. 1399) : vi recepit nostra frumenta et prata a-dit.
5. ścinać drzewa; arbores caedere.
N. locut.
graniciem wyciąć drzewa stanowiące granicę; caedere arbores, quibus fines designantur
KsgMaz I p. 39 (a. 1405) : Sandek ... querulatus est in et super Iacobum, quia meam graniciem a-dit, sive secavit et vendidit.
II. transl. se ab aliqua re odsunąć się od czego, wystąpić z jakiejś społeczności; a societate recedere, relinquere societatem
CodEp II p. 390 (a. 1439) : si quis nostrum ... a communitate se a-re vellet, contra talem omnes ... vite ... destructionem ... promittimus anhelare.
III.
1. act. usuwać, wykluczać; auferre, excludere
CIOŁ. Lib. I p. 12 : iram expellit, liuorem a-it.
2. pass. być wykluczonym, nie istnieć; excludi
KodKKrak I p. 74 (a. 1258) : ut super hac nostra protestacione omnis maligna cauillacio seu dubietas in posterum a-atur, presentem cartam ... sigilli ... appensione ... duximus roborandam.
IV. iur. odmówić zapłaty; pecuniam solvere nolle
AGZ XI p. 78 (a. 1433) : qui pecuniam mulieri de Olchowce a-serunt et continuo eadem mulier de dicta pecunia se intromisit.
Ib. 79 (a. 1433) : mulieri de Olchowcze pecuniam a-serunt.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)