- F.
- Th.
- Bl.
- S.
- A.
[3.
sg.
ind.
perf. decursit infra 35.]
I.
propr.
1.
de animantibus
a.
zbiegać, pędzić z góry na dół; deorsum currere, currendo descendere.
b.
biec, udawać się dokądś pośpiesznie; aliquo currere, velociter se conferre
c.
poruszać się tam i z powrotem, kursować (o czółenku); cursare, cursitare (de textorum radio)
VITELO Opt.
p. 394
:
in medio regulae ligneae...
planetur foramen et ordinetur taliter, ut intra ipsam d-re possit nauicula ad modum artificij tornatorum.
Constr. ad a—c: abs. vel sq.
ad, in c.
acc.
, in c.
abl.
, intra (
VITELO Opt.
cf.
).
d.
singulare (fortasse e
Pol.
z-biec)
uciec; fugere, aufugere
KsgGrWp I
p. 159 (a. 1393)
:
Lubiczszki astitit termino ... super kmethone ...prout ipsum inculpavit et qui ab ipso decursit.
2,de liquoribus,
praec.
de aqua
a.
intrans. spływać, płynąć z góry, także: wpadać, wpływać;
manare, defluere, delabi, item: influere.
Syn. et iuxta posita
defluere (
CodSil X
p. 46, a. 1295
:
aque pluviales et nivales ... de moncium verticibus ... defluendo vel eciam d-ndo etc.), emitti (
PP II
p. 120, a. 1451
:
aque, que ex ... lacu nostro emittitur et d-it;
cf.
MatPis I
p. 3
)
,
fluere (
KodTyn
p. 469, a. 1464
:
fluviolus fluit et d-it trans agros).
Constr.
α.
abs.
β.
quaeritur quo?
sq. ad, in c.
acc.
γ.
quaeritur unde? ab, de, ex
δ.
quaeritur ubi? per, inter, trans (supra 45), secus (
DŁUG. Hist. I
p. 18
:
Klodnicza, cuius fons secus oppidum Glywycze d-it, ostia posita sunt circa oppidum Koszlye;
ita saepius).
b.
trans,opływać dookoła; circumfluere
DŁUG. LibBen I
p. 2
:
fluuius ... Wyeprz ... oram dioecesis Cracoviensis usque prope oppidum Rzeschow et usque ad villam Trzczyana... inclusive d-it.
II.
transl.
A.
de tempore vel de eis, quae in tempore fiunt.
1.
intrans. przebiegać, odbywać się, dziać się, zdarzać, być; currere, evenire, agi, fieri,
esse.
Syn.
defluere (
KodMp I
p. 272, a. 1350)
.
Constr.
a.
abs.
b.
sq.
abl.
AGZ III p. 22 (a. 1359) : tempora momentaneo d-unt cursu et transitu.
Tom. VII p. 166 (a. 1525) : humane actiones ... perpetua serie d-ntes.
2.
a.
trans. (tantummodo
part.
perf. ) przebiegać, przebywać, upływać, mijać; transire, praeterire, percurrere, complere; dicitur v.
gr. de aetate, annis puerilibus (
VAdAnt
p. 32,6)
, anno (
StPPP III
p. 55, a. 1532
et saepius), biennio (
PommUrk V
p. 96, a. 1313)
, eventibus (
KsgHenr
p. 100
)
, infantia (
ArPrawn I
p. 224, saec. XV)
, libertate (
KodMp III
p. 85,
a. 1352)
, monitionibus (
DŁUG. Hist. I
p. 366
)
, septimanis (
AAlex
p. 402, a. 1504)
, spatio unius anni (
PP III
p. 57, a. 1437).
Syn.
complere (
PommUrk V
p. 96, a. 1313
et saepius).
N.
aetas decursa
podeszły wiek; provecta
Tom. VII p. 18 (a. 1524) : videns languidam et d-sam etatem suam.
b.
intrans. słabnąć; languere
DokMp I p. 389 (a. 1414) : ea, que aguntur in tempore, ab hominum memoria d-nte evanescunt.
B.
de rebus et animantibus
1.
zmierzać, podążać, biec, dochodzić; procedere, tendere, properare.
Constr.
a.
sq.
abl.
CodEp III p. 47 (a. 1450) : oracio ... verborum affluencium ubertate d-ns.
b.
sq.
ad.
c.
sq.
per:
KodUJ II p. 156 (a. 1454) : humanae fragilitatis conditio ... per temporum momenta ad horam extremam continue properat et d-it.
d.
sq.
ut.
Syn.
defluere (
PommUrk II
p. 242, a. 1270)
, properare (
).
2.
przechodzić coś (w mowie), dokonywać przeglądu;
(sermone) percurrere, persequi (interdum trans. ).
Constr. sq.
per.
3.
przypadać; obvenire, obtingere
KodWp I p. 522 (a. 1285) : nosque dux Premisl altari nostro ... damus ... araturam nostram ... ad octo aratra magna, que ad nostram d-unt maiestatem.
Concl. p. 72 (a. 1492) : quod ... decanatus facultatis medicine deinceps per vices inter doctores alios medicine ex ordine incorporationis eorum Universitati d-ret et ... gereretur.
C.
de rebus
1.
o gruntach, terenie, rzeczach w terenie: ciągnąć się, sięgać, prowadzić; de terris, regione: extendi, protendi, patere.
Constr.
a.
sq.
ad.
b.
sq.
iuxta:
DŁUG. LibBen II p. 317 : campis d-ntibus iuxta limites ville Obraszow usque ad fossatum.
2.
znajdować się w obiegu, być używanym, przyjętym; valere, in usu communi esse (praec.
part.
praes. loco adi. : znajdujący się w użyciu, przyjęty, obiegowy;qui in usu est)
KodMp III p. 324 (a. 1379) : pro C quadraginta marcis grossorum in ... Polonia d-ncium numeri Polonicalis.
DokMp I p. 212 (a. 1381) : quatuor grossos monete in regno Polonie communiter d-ntis.Ita saepissime saec. XIV-XV medio.
Dicitur de
grossis (
et passim
), numero (
DokMp I
p. 249, a. 1390
et saepius), pagamento (
StPPP VIII
p. 811,
a. 1400)
, pecunia (
ib.
p. 366, a. 1394
et saepius).
N. item de
consuetudine terrae (
ArHist III
p. 336, a. 1427)
, iure (
ArPrawn X
p. 9, a. 1392)
.