- F.
- Th.
- Bl.
- S.
- Dc.
I.
intrans, de hominibus
1.
propr. upaść, przewrócić się; cadere, concidere.
Constr.
a.
abs.
b.
sq.
ad. c.
sq.
detrorsum :
DŁUG. Op. p. 74 : milites ... ter detrorsum c-isse.d. sq. in c. acc. e. sq. super c. acc.
Praec.
spaść z czegoś; decidere (cf.
Th. IV 1061,58 sqq.)
VITELO OpM p. 31 : substantiae caelestes, quae propter superbiam primatis eorum ... de caelesti hierarchia c-erunt.
StPPP IV p. 236 (a. 1420) : ipse de sella c-ns, fractis ceruicibus expirauit.Ita saepius.
Constr.
a.
sq.
de
et saepius.
b.
sq.
ex :
DŁUG. Op. p. 101 : ad pontem, ex quo in aquas c-erat.
Id. Hist. II p. 198 : ex equo c-ns fractis cervicibus exspiravit.c. sq. in c. acc.
JAC. PAR. Tract. fol. B VIa : tanta infinita multitudo animarum c-it in infernum.Cf.
2.
transl.
et in imagine
a.
paść, przepaść, zginąć; cadere, occidere,
interire.
Constr.
α.
abs.
β.
sq.
abl.
γ.
sq.
ab:
ChrMP p. 505 : Almanorum giganteae legiones hae a Boleslao, hae a ... Mazovitis c-unt.
δ.
sq.
in
c.
abl.
b.
(sq. in c.
acc. ) popaść, wpaść w coś; incidere, delabi in aliquid (cf.
Th. IV 1062,33 sq. )
GALL p. 480(= 156,21 M.) : si ... Zbigneus humiliter ... adveniret ... nec ipse in dampnum irreparabile c-isset, nec alios in crimen lamentabile posuisset.
CIOŁ. Lib. II p. 221 (a. 1422) : prior cum fratribus ... in quandam vite dissolutionem c-erunt.
Item
in ariditatem (
DŁUG. Hist. I
p. 523
)
, errorem (
ZABOR. Coel. fol. B VIb)
, peccatum, sentinam libidinum (
DŁUG. Hist. I
p. 357
)
, tribulationem (
JAC. PAR. Serm.
fol. 139a
).
c.
przegrać
α.
sprawę w sądzie; causam in iudicio perdere (saec. XVI).
β.
bitwę; proelio vinci
DŁUG. Hist. V p. 193 : Kazimirum regem Poloniae suamque gentem, iustum bellum agentem, coram paucis hostibus c-re permisit.
II.
intrans.
de rebus
1.
propr.
a.
runąć, upaść, zawalić się, spaść; ruere, concidere, decidere.
N. pass. eodem sensu
RachWaw p. 224 (a. 1534) : pro cotonibus ... qui subiecti sunt sub murum, ne c-atur.
Constr.
α.
abs.
β.
sq.
abl.
WAPOW. Chr. p. 185 : maior turris pars ingenti fragore ac ruina c-it.
AKapSąd III p. 302 (a. 1515) : silve eo ipso turbine radicitus perfacile c-erunt.
γ.
sq.
ad:
AGZ IV p. 127 (a. 1424) : cum itaque pretacta domus ad ruinam finalem c-isset.
COPERN. Rv p. 20 : nisi in ipsa superficie retinerentur corpora, ad centrum eius terrae c-rent.
δ.
sq.
in
c.
acc.
2.
transl. przepaść, zniszczeć, zginąć; ad irritum cadere, evanescere, deleri.
Syn.
labi (
KodMaz(L)
p. 40, a. 1319).
N.
iur. być nieważnym; irritum esse
ArPrawn V p. 375 (a. 1476) : ortilegium scabinorum de Lublyn vigorem non habet et c-it, sed ortilegium scabinorum ... castri Cracoviensis vigorem habet.
II.
intrans. zbierać, gromadzić; colligere (semel
saec. XV).