Ogólne
Pełne hasło
Więcej

BANNIO

Gramatyka
  • Formybannio, banio
  • Etymologiabannum
  • Odmiana -ire, -ivi, -itum
Znaczenia
  • I. + iudicium exercere iudicium (iuris Theutonici quod dicebatur)
  • II.
    • 1. iuris communione privare, exilio damnare
    • 2. pecunia fisco imperiali solvenda multare

Pełne hasło

BANNIO s. BANIO, -ire, -ivi, -itum (bannum)
  • Dc.
  • B.
  • BJ.
  • A.
  • H.
  • N.
[inf. praes. act. baniare:
*CodEp I 2, p. 3 (a. 1444) : ex ... dominiis ... expellere atque baniare.
Cf. AGZ IX p. 61 . ] iur. t. t.
I. iudicium zagaić, tj. odprawić sąd (prawa niemieckiego); exercere iudicium (iuris Theutonici quod dicebatur)
PrzywKr p. 8 (a. 1364) : iudicium fuit b-tum per advocatum Franczkonem (cf. KsgŁawKr p. 6, a. 1366).
KodMp IV p. 3 (a. 1386) : iudicium castrense supremum iure Magdeburgensi in Sandomiria b-ri et vigorari per submissos scultetos ... commisimus.
Ita saepius.
Syn.
celebrare ( ZabDziej I p. 118 a. 1491) , solidare ( StPPP XI p. 20, a. 1545) , vigorare ( KodMp I p. 419, a. 1381 et saepius). Simili sensu cecham i. e. consessum collegii artificum
AGZ VI p. 153 (a. 1472) : debet ipsam czecham b-re alias «gagycz».
Biecz p. 120 (a. 1580) : fraternitas b-ta.
Cf. BANNITIO II.
II.
1. ukarać wyjęciem spod prawa, obłożyć banicją; iuris communione privare, exilio damnare
CodVit p. 83 (a. 1402) : homines proscriptos seu b-tos a terris Ordinis non recipiemus ad terras nostras.
*Lites II p. 433 (a. 1404) : omnes proscriptos seu b-tos de supradictis terris (cf. *Dogiel IV p. 80; VL p. 65).
Syn.
proscribere ( CodVit p. 83, a. 1402 et saepius), proclamare ( KodUJ IV p. 36, a. 1511) , eicere ( *CodEp I 2, p. 3, a. 1444 et saepius), expellere (ib. et saepius).
Constr.
a. sq. ab: CodVit p. 83 cf.
b. sq. de: *Lites II p. 433 cf. et vulgo.
c. sq. ex, cf. , supra 1033 , 31 sq. ; ;
*Tom. III p. 208 (a. 1514) : ex ... regno ... b-ri.
Cf. ArPrawn VI p. 111 (a. 1554) .
d. sq. in c. abl.
PrSłow p. 161 (saec. XVI) : in districtu, ubi deliquit, b-ndus.
N.
α. zawiesić w czynnościach służbowych; ab officio gerendo removere
StPPP II p. 469 (a. 1440) : cuius mandato Sassinum ministerialem b-uit alias «viwolal».
Cf. infra
p. 470 : Swantco ... interdixit seruicium Sassino ministeriali usque ad aduentum domini palatini.
β. monetam usunąć z obiegu; ex usu tollere
CorpJP III p. 368 (a. 1518) : monetam ... Swydnicensem a regno nostro dominiisque subiectis b-ndam et eiciendam.
Tom. IX p. 1 (a. 1527) : ea moneta, quae ex Valachia adferebatur, b-ta.
2. obłożyć karą na rzecz skarbu cesarskiego; pecunia fisco imperiali solvenda multare
*Dogiel I p. 175 (a. 1515) : camera iudicii imperialis easdem civitates ... nunquam audeat b-re vel quovis modo infestare.
Cf. *ib. IV p. 201 ; *Tom. III p. 412 .
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)