Ogólne
Pełne hasło
Więcej

ASSESSOR

Gramatyka
  • Formyassessor, asessor
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -oris
  • Część mowyrzeczownik
  • Rodzajmęski
Znaczenia
  • I. iur. qui cum iudice consulendi vel maioris auctoritatis causa iudicio assidet.
  • II.
    • 1. unus e principibus civitatis, qui principi assidet atque negotio cuidam vel sollemnitati interest
    • 2. + ADVOCATUS IV 1) iudex, qui ducis vel regis loco iudiciis magnis praetuit
    • 3. legatus, vicarius
    • 4. eques

Pełne hasło

ASSESSOR s. ASESSOR, -oris m.
  • F.
  • Th.
  • Bl. (ad-),
  • S.
  • Dc. (ad-),
  • B.
  • BJ.
  • N.
I. iur. t. t. asesor, osoba towarzysząca sędziemu przy wykonywaniu jego obowiązków celem udzielania rady lub dodania powagi; qui cum iudice consulendi vel maioris auctoritatis causa iudicio assidet. Latius explicatur
Tom. VI p. 32 (a. 1522) : a-r enim est ille, qui judicandi potestatem habenti associatur, ut sibi in cause cognitione assideat vel assistat, et eum ad recte dicendam causam instruat et informet.
Ib. a-r dicitur ab assidendo, quia assidet alieno judicio ... qui aliter vocatur consiliarius judiciorum.
II.
1. dostojnik towarzyszący władcy i współuczestniczący w czynności prawnej lub uroczystości; unus e principibus civitatis, qui principi assidet atque negotio cuidam vel sollemnitati interest
KodMaz(K) p. 544 (a. 1244) : huius rej hij testes sunt barones mej, qui tunc temporis mei a-es fuerunt, me in Plosc festum Assumptionis ... celebrante.
MARTIN. OP. Chr. p. 97 : episcopi enim in solennitatibus sunt domino papae a-es, vnde ipsi soli inter alios cardinales cathedris vtuntur.
KodPol I p. 101 (a. 1278) : cujus abbatis meritorum beneficiis nobis impensis memoriter recolentes et a-bus seriem beneficiorum ipsius exponentes, precibus eius ... annuimus.
KodWp. II p. 30 (a. 1290) : levitas condicionis humane, que tam principibus quam principum a-bus inevitabilis ... adiacet mutatrix.
Inde
2. wójt książęcy lub królewski, przewodniczący wielkim rokom; iudex, qui ducis vel regis loco iudiciis magnis praetuit (cf. ADVOCATUS IV 1) .
KodWp I p. 367 (a. 1266) : omnes causas magnas et parvas ... scultetus sine nostro a-e, qui alio nomine «lanthwoyd» (Germ. ) dicitur, habeat iudicare.
Cf. infra dum vero libertas evulsa fuerit, a-r noster in tribus colloquiis ter in anno interesse debebit.
Cf.
ib. II p. 20 (a. 1289). ArSang II p. 5 (a. 1295) : episcopus per suos iudices aut sculthetos sine nostro a-e, qui alio nomine «lathvoyth» (Germ. ) appellatur, habeat iudicare.
KodMp III p. 26 (a. 1338) : scultetus expensam cum villanis dare tenebitur suo premisso a-i.
Inde
3. delegat, przedstawiciel; legatus, vicarius
KodMp II p. 253 (a. 1323) : iudicia quoque magna, que ter in anno celebrari solent ... sine nostro (i. e. abbatissae Sandecensis ) nuncio ad hoc deputato, scultetus iudicare non presumat, sed ipso mediante a-e nostro iudicabit.
4. jeździec; eques
CodEp II p. 466 (a. 1445) : obfuerunt eciam nobis ipsi cameli, quoniam equos nostros in fugam sua monstruositate plerumque converterunt, ita ut eos vix posset a-r ad quam volebat partem divertere.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)