Ogólne
Pełne hasło
Więcej

ASCISCO

Gramatyka
  • Formyascisco, adscisco, astisco
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -ere, -ivi, -itum
Znaczenia
  • I.
    • 1. accipere, adiungere
      • α. + in libertatem
      • β. + ad amplexum virginitatis
    • 2. ad aliquem honorem gerendum vocare.
    • 3. + sibi socium adiungere.
  • II.
    • 1. + alicui rei, ad aliquid recipere, assumere
    • 2. + sibi proprium suum reddere, usurpare.
      • α. + in exemplum exemplum sequi
      • β. + mortem i.q. consciscere
    • 3. assequi, adipisci
    • 4.
      • a. ducere, putare
      • b. tribuere, dare

Pełne hasło

ASCISCO s. ADSCISCO s. ASTISCO, -ere, -ivi, -itum
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • S.
  • A.
[ dep. modo usurpatur Tom. III p. 401 (a. 1515) : fratres ... eternam pacem et victoriam asciti.]
I. homines
1. przyjąć, przyłączyć,wziąć; accipere, adiungere, v. gr. in familiam, connubium, civitatem.
N. locut.
α. in libertatem :
Tom. VIII p. 15 (a. 1526) : omnes pariter Christiani in unam libertatem sunt a-ti.
β. ad amplexum virginitatis :
JAC. PAR. Serm. fol. 23b : Ioannem Christus ... ad amplexum virginitatis a-verat.
2. powołać na jakieś stanowisko; ad aliquem honorem gerendum vocare.
N. locut.
ad secreta dopuścić do tajemnic; i. q. admittere
CRIC. p. 193 : Sigismundo regi ad secreta a-tus.
Constr. ad
1-2:
a. abs.
b. alicui (rei).
c. ad (in) aliquid.
d. sq. dupl. acc.
3. sibi et abs. zjednać, pozyskać sobie; socium adiungere.
Simili sensu
suffragia alicuius :
KADŁUB. p. 54 : Casimirus Dacorum ac Ruthenorum larga a-ns suffragia.
N.
exercitum zwerbować wojsko; i. q. comparare. Part. perf. miles żołnierz najemny; i. q. conducticius
ArPrawn VII p. 38 (a. 1566) : promittimus a-tos milites tam peregrinos quam vicinos ... nunquam nos stipendio conducturos.
II. res
1. alicui rei, ad aliquid przyjąć, przyłączyć, przyswoić; recipere, assumere, v. gr. insuetos ritus.
2. sibi przywłaszczyć sobie, zagarnąć; proprium suum reddere, usurpare.
N. locut.
α. in exemplum wziąć za przykład; exemplum sequi
Tom. X p. 319 (a. 1528) : rex a-re ... dignaretur sibi in exemplum Venetianum consilium.
β. mortem popełnić samobójstwo; i.q. consciscere
Tom. VIII p. 301 (a. 1526) : secretarius corruptus cordiaca passione sibi ipsi mortem a-re voluit.
Cf. Th. II 766,33 sqq.
3. abs. osiągnąć, uzyskać; assequi, adipisci v. gr. pacem et victoriam ( Tom. III p. 401 cf. supra 811,29), affinitatem ( DECIUS p. 25 ).
4. singularia
a. przyjmować, uznawać; ducere, putare
COPERN. Rv. p. 36 : dimetientem vero CXX partibus a-bant prisci.
b. przyznawać; tribuere, dare
DŁUG. Op. p. 571 : molitori ... arma ista contulit ... et caniculos octo in galeam a-vit.
COPERN. Rv. p. 226 : satis esse putantes, si iam certos numeros minimeque fallaces a-verimus apparentiae solari.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)