Ogólne
Pełne hasło
Więcej

ARCESSO

Gramatyka
  • Formyarcesso, accerso
  • Etymologiaa. 1393 : consules ciuitatis ... accersiri ... pecijt; ita saepissime,cf.
  • Odmiana -ere, -ivi, -itum
  • Część mowyczasownik
Znaczenia
  • I. vocare,invitare, accire.
    • 2. iur. in ius citare,accusare
      • α. + legitime:
      • β. + per sententiam alicuius
  • I. transl. afferre,causam esse alicuius rei,v. gr.

Pełne hasło

ARCESSO s. ACCERSO s. ACERSO, -ere, -ivi, -itum
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • S.
  • Dc.
  • B.
[saepius formae coniug. IV: inf. praes, act. accersire:
PommUrk VII p. 134 (a. 1327) : quos ad hoc accersire potuimus.
CorpJP II I p. 429 (a. 1519) : debet accersire spirituales.
SSrSil VIII p. 14 (a. 1459) : nos ad homagialem obedienciam ... faciendam non erubuit accersire. inf. praes, pass. accersiri: KodKKr II
p. 186 (a. 1393) : consules ciuitatis ... accersiri ... pecijt; [ita saepissime,][cf.] CALLIM. Hist. p. 123, AKapSąd II p. 242 (a. 1464), StPPP VII p. 508 (a. 1477), AKapSąd III p. 106 (a. 1506) ,
Tom. III p. 344 (a. 1515), CRIC. p. 109, Tom. V p. 353 (a. 1521). S. pl. ind. praes. act. accersiunt:
^SSrSil VII p. 28 (a. 1458) : Wratislavienses ... j oratores mittendos accersiunt. 3. sg. con. imperf. act. accersiret:
DŁUG. in CodEp I 2, p. 86 : au ... phisicum pro medela sui ... accersiret. 3. sg. con. j imperf. pass. accersiretur:
CALLIM. Hist. p. 248 : cum ab Ungaris accersiretur. gerund. accersiendus:
JAC. PAR. Tract. p. 24 : accersiendi sunt grattuor presbyteri.
Cf. Th. //448,82 sqq.}I. propr. homines
I. wzywać,zapraszać,sprowadzać; vocare,invitare, accire.
Syn.
avisare (KodKrak p. 275, a. 1485).
Constr.
a. abs. b. sq. ad. c. sq. in c. acc.
N.
in testem wezwać na świadka; ad testimonium praestandum invitare
*Tom. VI p. 213 (a. 1523) : DeumOptimum ... in testem a-vit.
d. sq. ab. e. sq. de :
DŁUG. LibBen III p. 38 : fratrum ... quos de Vyenna a-iverat.
f. sq. per :
CALLIM. Hist. p. 123 : Iscram ... placuit per litteras a-ri.
g. sq. pro : DŁUG. in CodEp I 2, p. 86 cf.
CodEp III p. 468 (a. 1499) : dominus magister a-ndus est pro faciendo debito.
2. iur. pozywać do sądu,wnosić skargę na kogoś; in ius citare,accusare.
N. locut.
α. legitime:
CorpJP II I p. 460 (a. 1519) : qui coram advocato legitime a-tus non comparuerit.
β. per sententiam alicuius :
MPH IV p. 751 (saec. XIII) : Bolesta ... ab inclito principe ... pro ipso parricidio personaliter a-itur per sentenciam, quam tulit contra eum. Saepius addito gen. criminis v. gr. criminis maiestatis sc. laesae.
N.
capitis domagać się kary śmierci; poenam mortis postulare.
I. transl. res spowodować,sprowadzić,wywołać; afferre,causam esse alicuius rei,v. gr. bellum ( Tom. III p. 344, a. 1515 ; cf. ib. IX p. 182 , a. 1527) , cladem excidiumque ( ib. X p. 352 , a. 1528) , perniciem ( ib.IX p. 40, a. 1527) , malum iecori ( IANIC. p. 40 ) .
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)