Ogólne
Pełne hasło
Więcej

ANNONA

Gramatyka
  • Formyannona
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -ae
  • Część mowyrzeczownik
  • Rodzajżeński
Znaczenia
  • I.
    • 1. proventus annuus (praec. frumenti).
    • 2. frumentum, fruges.
      • α.
      • β.
      • γ. secale?
      • α. + decimare
      • β. + festinare messem propinquam significare
      • γ. + seminare
      • δ. + ad a-am arare (laborare) i. q. ad hiemalem seminationem
    • 3. nu trimentum,victus.
    • 4. pretium rerum, quae ad victum necessariae sunt (praec. caritas).
  • II. iur. tributum annuum, quod frumento solvebatur
    • α. + aratralis quae ab aratro (agri modo) solvebatur
    • β. + mensalis quae ad sustinendam mensam (praec. plebani, episcopi) solvebatur
    • γ. + missalis tributum ecclesiasticum parochis pro missis celebrandis solvi solitum
  • III. unguentum?

Pełne hasło

ANNONA, -ae f.
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • S.
  • Dc.
  • A.
  • N.
[occurrunt formae declinationis III: gen. sg. annonis:
Ztschr. LXI p. 295 (a. 1279) : maldratas utriusque annonis.
abl. sg. annone:
Somm. I p. 971 (a. 1340) : annone silvarum excepta.
acc. pl. annones:
ZabDziej II p. 271 (a. 1485) : solvebant ... decimam pecuniariam et annones.
Ib. dabant … decimas archiepiscopales et annones.]
I.
1. roczne zbiory (zwł. zboża); proventus annuus (praec. frumenti).
Additur
anni :
KodMp I p. 8 (a. 1192) : pro eodem beneficio accepit ... a-am ... illius anni totam.
Inde sensu latiore
2. zboże, plony; frumentum, fruges. Hoc sensu etiam pl.
KodWp I p. 27 (a. 1175) : subvenciones ... ministrare in vecturis, pecunia ... a-is.
KodKKr I p. 45 (a. 1253) : quandocumque nostre a-e illuc (sc. in molendinum ) adducentur.
Ita saepissime.
Item
frumenta a-arum :
Tom. XIV p. 576 (a. 1532) : frumenta a-arum ducta esse in Grawdnytz.
N.
silvae zbiory z pól położonych w lasach; tzw. żarów; quae in locis in silva exustis colligitur Somm. I p. 97 cf. sq. Intelligitur frumentum
α. vernale
ZapSądWp I p. 42 (a. 1401) : a-as wlgariter «yerzino».
RHist XXI p. 311 (a. 1446) : a-as... «jarzyny».
Eodem sensu
a-ae aestivales ( AGZ VIII p. 93, a. 1431). Sed multo saepius
β. autumnale
TPaw IV p. 514 (a. 1392) : tres capetas a-e «osimini».
AKapSąd II p. 516 (a. 1559) : a-am alias «ozimina».
Immo ita interpretatur
GLb p. 6 : a-a «ozymyna».
γ. frumenti species quaedam: żyto? secale?
Visit. p. 380 (a. 1323) : duas mensuras tritici et duas mensuras a-ae et duas avenae.
MPH IV p. 860 (a. 1352) : campos ... plenos a-is, tritico et aliis segetibus.
KodKWil I p. 172 (a. 1439) : decimam ... siliginis et a-e et precipue «grycki».
N.
zasiewy; de segetibus
KodMp II p. 61 (a. 1239) : uillas ... cum ... a-a super terram et in terra.
StPPP II p. 356 (a. 1431) : a-as seu segetes in agris cmethonum.
Ib. a-as alias «ossyewky».
Cf. MPH IV p. 860 .
N. locut.
a-am
α. decimare i. q. decimam annonae dare
ArHist VI p. 181 (a. 1446) : a-as ... «iarziny» ... ad festum Nativitatis Marie ... decimare tenebuntur.
β. festinare zapowiadać bliskie plony; messem propinquam significare
COPERN. OpM p. 112 : virent ubique segetes; omnia mihi a-am festinant (Gr. πρός εύετηρίαν έπείγεται).
γ. seminare :
AGZ VIII p. 93 (a. 1431) : a-as aestivales ... seminare.
Item
a-ae semina:
KodMp II p. 141 (a. 1278) : villam ... cum ... seminibus a-ae tam hyemalibus quam estiualibus.
Cf. StPPP XI p. 698 (a. 1534).
δ. ad a-am arare (laborare) orać pod oziminę; i. q. ad hiemalem seminationem
ZabDziej I p. 198 (a. 1526) : si non admitteret ipsi Mathie arare ad a-am.
AGZ XI p. 437 (a. 1458) : laborabit ... ad a-as alias «oszimina».
3. środki żywności,zapasy; nu trimentum,victus. In imagine dicitur de a-a verbi Dei ( VAd p. 216 ).
N.
equorum pasza; i. q. pastus ( MPH I p. 265, Thietmar).
4. cena żywności (zwł. drożyzna); pretium rerum, quae ad victum necessariae sunt (praec. caritas).
II. iur. roczna danina w zbożu. tzw. sep; tributum annuum, quod frumento solvebatur
KodWp I p. 418 (a. 1275) : a-am, que «sep» vocatur ... preposito dedimus percipere.
PommUB p. 366 (a. 1286) : singulis annis ... a-a de molendino dari debet.
N. glossas Pol.
AGZ XIII p. 86 (a. 1439) : de censibus et de a-a «sepna».
Ib. p. 390 (a. 1462) : a-as vulgariter «oszpy».
Cf. ib. XIX p. 37, a. 1479 .
Eodem sensu
a-a frugi (frugum) :
AGZ XII p. 348 (a. 1472) : intromissionem ... in villas ... cum a-is frugi alias «skopya».
Ib. IX p. 126 (a. 1485) : decimam a-am sive frugum alias «ossep» ... persolvere tenebuntur.
N.
α. aratralis danina płacona od ‛pługa’; quae ab aratro (agri modo) solvebatur
CorpJP IV 1, p. 208 (a. 1526) : a-a aratrales quas «płużne»vocant a quolibet aratro ... modium siliginis et ... tritici loco decimarum institutas.
N. glossam
PreussUB I 2 , p. 565 (a. 1308) : a-a ... dicitur vulgariter «phluckorn» (Germ. ).
β. mensalis danina stołowa; quae ad sustinendam mensam (praec. plebani, episcopi) solvebatur
AGZ II p. 67 (a. 1421) : appropriamus ... ecclesiae a-as de laneis, mensales, clericales, columbacionem.
ZabDziej II p. 98 (a. 1483) : a-as mensales de quolibet opidano et kmethone.
γ. missalis tzw.‛meszne’ danina składana duchowieństwu parafialnemu z tytułu sprawowania przez nie obrzędów liturgicznych; tributum ecclesiasticum parochis pro missis celebrandis solvi solitum
ArHist I p. 306 (a. 1325) : dimidiam mensuram siliginis ... nomine missalis a-e ipsis fratribus annis singulis largiantur.
DokSul p. 346 (a. 1330) : quas mensuras ... missales a-as fore declaramus.
N. glossas Pol.
AGZ III p. 225 (a. 1461) : pro a-is ... quod «meschne» dicitur.
KodPol I p. 340 (a. 1469) : missalia seu a-e alias «meschne».
Simili sznsu plebanalis :
ZabDziej III p. 118 (a. 1490) : pro decimis archiepiscopalibus et a-is plebanalibus.
III. maść? unguentum?
RFil XVI p. 327 (a. 1426) : expositus lecto, crassis lutatus a-is «pomazany masczyamy».
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)