przypadłość, to
co niesamoistne i co przysługuje substancji; id quod alterius rei indiget, ut
exsistat, quodque substantiae, quae
dicitur, competit
(opp.
substantia)
GŁOG. Anim. fol. 2a : a-ns semper est in subiecto.
Id. Alex. II fol. A 5a: nullum ... a-ns est de essentia rei.
Id. Porph. fol. i IVb: a-ns est, quod adest et abest preter subiecti corruptionem.
N.
locut.
per accidens
przygodnie, przypadkowo, ubocznie; per occasionem, si fors tulerit, subsicivo modo
GIEŁCZ. p. 8 : predicatum inest per a-ns suo subiecto.
AEG. Th. fol. A 4b : bonum et malum ab vno puro sunt, sed ... malum ... per a-ns.
Distinguitur
1.
absolutum
rozważana sama w sobie, jako taka; per se ipsum
consideratum
GŁOG. Porph. fol. n IVb : materie prime nullum a-ns saltem absolutum inest immediate.
Opp.
respectivum
względna, rozpatrywana w stosunku do innej rzeczy; quod ad aliam rem refertur
PARIS. Quaest. fol. h 5b: inesse actuale non est idem ... a-i absoluto, licet sit idem a-i respectiuo.
2.
commune
zawarta w pojęciu gatunku, tj. taka,
która przysługuje wielu bytom, ale
nie musi przysługiwać każdej rzeczy
jednostkowej podpadającej pod gatunek; quod proprium est multarum rerum,
non tamen ad unamquemque rem
speciei subiectam necessario
pertinet
GŁOG. Anim. fol. 32a : a-ntiacommunia sunt, que consequuntur principia indiuidui ut albedo, nigredo.
Opp.
proprium
istotna, która musi przysługiwać czemuś z racji
jego natury
gatunkowej; quod ad rem ex eius cum
aliqua specie coniunctione
necessario pertinet
GŁOG. Anal. fol. 54b : differentia est inter a-ns proprium et a-ns commune; a-ns enim proprium respicit principia speciei.
3.
individui
przysługująca
bytowi jednostkowemu; quod ad unam
tantum rem pertinet
(opp.
proprium
et
commune
GŁOG. Anal. fol. 54b : a-ns ... indiuidui respicit principia indiuidui.
4.
separabile
łatwo dająca się oddzielić od podmiotu, taka, której podmiot może
być pozbawiony;
quo subiectum facile privari potest
GŁOG. Porph. fol. k IIa: a-ns separabile est, quod secundum communes cursus naturefacile est separabile a subiecto, ipso subiecto manente.
Opp.
inseparabile
nie dająca się oddzielić od podmiotu, któremu przysługuje, taka,
której podmiot nie może być
pozbawiony z przyczyn w nim
tkwiących; quo subiectum nullo modo
ex causis sibi inhaerentibus
privari potest
GŁOG. Porph. fol. k IIa: a-ns inseparabile est, quod habet causam fixam et firmam sue manentie in subiecto, vt nigredo Ethyopis.
5. absolute, respectu unius, respectu tertii
explicatur
ap.
GŁOG. ExLog
fol. 97b
.