General
Full Entry
More

MEDIETAS

Grammar
  • Formsmedietas
  • Etymologyancient Latin
  • Inflectional type -atis
  • Part of Speechnoun
  • Genderfeminine
Meaning Outline
  • I.
    • A. + dimidietas medium dimidium;
      • 1. pl.+ domus ecclesiae muri vici macellorum pecuniae obligationis
        • α. + militiae nobilis mediocris condicio
        • β. + sui
      • 2.
        • a. gen.
        • b. + de
        • c. + pars
    • B.
      • 1. + pars in universum
      • 2.
        • a. agri modus
        • b. + . media sexagena (grossorum)
  • II. + 1 medium (inter extremitates)
    • α. phil.
    • β. math.+ arithmetica summae duarum quantitatum dimidium
  • III. divisio aequalis

Pełne hasło

MEDIETAS, -atis f.
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • S.
  • Dc.
  • NGl.
  • B.
  • L.
  • A.
I.
A. połowa; dimidium; syn. dimidietas ( DokMp IV p. 39, a. 1317) , medium ( KsgŁawKr p. 88, a. 1372 et saepius).
1. (de magnitudine et quantitate) i. q. pars dimidia, v. gr. domus ( KsgŁawKr p. 88, a. 1372 et saepius), ecclesiae ( MPVat II p. 313, a. 1350-1351) , muri ( KsgŁawKr p. 1, a. 1365), vici (sq. nomine
DokMp IV p. 36, a. 1317 : dimidietas Tharkawice et m-s Kolechowice.
RotKal p. 288, a. 1418 : m-em Tymenecz ... emit)
, macellorum (pl.
DokRad p. 10, a. 1340-1360: m-es maccelorum et mensarum panum pro nobis reservantes),
item pecuniae sim. ( KodWp I p. 78, a. 1243 et saepius), obligationis ( RotGniezn p. 242, a. 1429) .
N. locut.
α. militiae stan włodyki; nobilis mediocris condicio
StPPP II p. 216 ( a. 1417) : Michael ... nobilitatis sue seu milicie m-em compurgando sex testes ... eiusdem m-is milicie ... produxit; qui testes... jurauerunt, quod ipse M. sit frater ipsorum m-is milicie wlgariter «wlodica» carens clenodio et proclamacione.
β. sui (alluditur ad Horatium Carm. 1,3,8)
CALLIM. Greg. p. 40,22 : uidebatur ... sibi m-e sui orbum se futurum.
2. (de numero) i. q. semis
ArPrawn X p. 467 ( a. 1415) : NRSTRONY:192]m-s ... scabinorum, scilicet Symon et Stanislaus dixit ... et alia m-s videlicet Sigismundus et Zonneborn dixit [etc.
MatGórn p. 274 ( a. 1524) : m-em ... scabinorum ex subditis nostris statuant.
Constr. ad 1-2:
a. sq. gen.
b. sq. de :
StPPP VII p. 303 ( a. 1389) : m-em de pecoribus et frumentis tollere.
Cf. Th. VIII 557 ,19.
c. apponitur subst. pars :
TPaw III p. 329 ( a. 1395) : pecunias in m-e parte hereditatis ... rehabere recognouit.
KodWp III p. 732 ( a. 1399) : debet habere ... m-em partem hereditatis.
Ita saepius.
N. locut. adv. ad (per) medietatem do połowy, w połowie; media(m) parte(m)
NIC. POL. p. 150, 33 : pone de oleo ... ad m-em, quantum poneres de oleo communi.
TPaw III p. 16 ( a. 1386) : totum districtum ... debent tenere per medium et m-em.
Simili sensu
(de, in, pro) medietate:
Ztschr. XLIX p. 176 ( a. 1326) : hircum cornutum ... pro m-e scaccatum in campo rubeo.
StPPP VIII p. 192 ( a. 1386) : notam in m-e camerarii delere iusserunt.
TPaw IV p. 530 ( a. 1393) : prolem de scrofis ... de m-e dedi.
KsgŁawKr p. 260 (a. 1394) : quos hortos … pro XXX marcis m-e grossis et m-e denariis emerat.
B.
1. (sensu latius transl.) część; pars in universum
DŁUG. Op. p. 302 : membra emortua ... illam ... pro media corporis m-e mutilatam effecerant (cf. ib. supra in ... corporis parte media)
.
APozn II p. 237 ( a. 1492) : dare debet ... domus maiorem m-em seu partem.
StKapWł p. 43 (a. 1500) : quem m-s saltem minor consultantium fratrum ... eligeret.
2. sensu praegnanti
a. działka ziemi, parcela; agri modus
PrPol p. 168 ( a. 1397) : donavit ... unum campum ultra m-em, que dicitur «nowa medza».
DokMp I p..353 (a. 1408) : molendinum situatum in m-e sub castro Cracouiensi.
b. pół kopy (groszy); media sexagena (grossorum)
IurMas I p. 159 ( a. 1444) : soluere tenentur ... m-em granicialem, hoc est quindecim grossos capitaneo et quindecim succamerario (cf. ib. infra mediam sexagenam «granicznego»)
. Cf. etiam ib. III p. 205 ( a. 1540) .
II. 1 . środek; medium (inter extremitates).
N. fluvii główny bieg rzeki; medius alveus fluvii
AGZVI p. 150 ( a. 1462) : fluvius ... demonstrat granicies sui m-e alias «samyczą».
Praec.
α. phil. distinguitur
STOB. Aret. fol. C VIb : duplex potest esse m-s; quedam enim est ex natura ipsius rei et quedam ... quoad nos.
N. to,co pośrednie; quod in medio est
MatFil VI (XVII) p. 85 ( a. 1424) : esse moderatum passionum et esse in m-e duarum malitiarum.
β. math. arithmetica średnia arytmetyczna; summae duarum quantitatum dimidium
COPERN. OpM p. 146 : aequalem accipio mo NRSTRONY:193tum ... quod sit inter tardissimum et concitatissimum medius arithmetica m-e.
III. (singulare) równy podział; divisio aequalis
STOB. Aret. fol. f IIIb : iusticia distributiua est m-s seu equalitas ... secundum proporcionalitatem geometricam ... ita quod eadem sit proporcio premiorum que est meritorum.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)