- F.
- Th.
- Bl.
- S.
- Dc.
- NG
- L.
- B.
- L.
- N.
- A.
I.
propr. maszyna, urządzenie mechaniczne (zwł. machina oblężnicza); machinamentum (praec. bellicum).
Additur
gen.
explic.
rotae
(
VHedv
p. 622
;
AH IX
p. 197,
a. 1438)
;.
In imagine
oblivionis :
DokSul p. 319 ( a. 1222) : ne firmum commodae rei aedificium oblivionis m-a possit dilapidare.Praec.
1.
działo, strzelba; tormentum bellicum (magnum vel parvum), quo globi ignei proiciuntur
Lites I p. 29 ( a. 1320) : eiecti per m-as et balistas.
Ib. p. 270 ( a. 1339) : virgo ... interfecta ... cum lapide m-e.Ita saepe. Glossae Pol.
RFil XXIII p. 310 ( saec. XV) : m-a «puschca».
AGZ XII p. 349 ( a. 1472) : unam m-am alias «wfhnycza».
CracArt II p. 535 ( a. 1532) : pro m-is alias «hakownitze» tenetur sibi florenos 8.
GLcerv p. 626 : m-a bellica est opus fabrile, quo in bello vtimur «działo».Syn. pyxis ( Podol. p. 15, a. 1494 ; Tom. III p. 169, a. 1514) , tormentum ( AKap p. 222, a. 1574) .
2.
sztolnia; via sub terra cavata in (salis) fodina
MatGórn p. 274 ( a. 1524) : contractum ... ratione ... m-ae seu stollae per illos iam construi coeptae ... confirmamus.
Ib. p. 287 ( a. 1578) : m-as ... ad exhauriendas illas montanas aquas.
3.
tractilis
wciągarka, wciągnik; ergata, trochlea
SSrSil XVII p. 56 (a. 1506) : m-am gerit tractilem, qua de subjecto fluvio maxima ... tigna subducuntur.
II.
1.
meton.
a.
mundi (mundialis)
wszechświat (pojęty jako mechanizm); constructio, opus.
Glossa
Pol.
GLb p. 61 : m-a mundi «okrąg swyata».
b.
konstrukcja, gmach; aedificium, structura
Lites II p. 122 (a. 1337) : ad tocius orthodoxe fidei m-am supportandam ... castrum capitale ... provide construxit.
DŁUG. Hist. V p. 459 : excelsam suae potentiae m-am repentino atque insperato ... fine amissurus.
2.
transl. podstępy fortel, intryga;
machinatio, dolus.
N.
tyrannidis :
DŁUG. Οp. p. 71 : dissolvens tyrannidis suae m-am et labia loquentium dolos et falsitates confundens.