General
Full Entry
More

IACTURA

Grammar
  • Formsiactura
  • Etymologyancient Latin
  • Inflectional type -ae
  • Part of Speechnoun
  • Genderfeminine
Meaning Outline
  • |I.
    • 1. propr.+ fulminis iactus
  • II. transl.
    • A.
      • 1. damnum, detrimentum, dispendium.
        • α. iur.+ causae
        • β. + temporis:
        • γ. + vulneris:
        • α. + iacturam accipere in aliqua re incurrere pati reportare
        • β.
      • 2. ruina.
      • 3. impensa, sumptus.
    • B. iactantia

Pełne hasło

IACTURA, -ae f.
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • S.
  • Dc.
  • A.
  • N.
I.
1. propr. fulminis uderzenie; iactus
DŁUG. Hist. IV p. 234 : fulminis i-a excepta Wladislaus ... rex incolumis in oppidum ... Srzoda pervenit.
2. meton.
(loco mensurae spatii)
odle głość; distantia
KodMaz(L) p. 36 (a. 1303) : dedimus ... haereditatibus ... monasterii ... rippam fluvii ... sicut se extendit Wisła in longitudine dictarum haereditatum ... possidere ... ita tamen in latitudine prout decernit iudicando i-am stando super rippam ad fluvium cmetonum iactus unus unius securis.
II. transl.
A.
1. strata, szkoda, uszczerbek; damnum, detrimentum, dispendium. Per abundantiam iactura dispendiorum ( DŁUG. Hist. I p. 519= II p. 288 ed. nov.).
Constr. a. sq. gen. subi. b. sq. gen. obi.
N.
α. iur. causae i. q. amissio
StPPP III p. 74 : quos testes ... absque causae suae i-a producere poterit.
Cf. Th. VII 65,73 sq.
β. temporis:
KADŁUB. p. 61 : levior enim est rerum quam temporis i-a (cf. VINC. p. 274).
DŁUG. Op. p. 189 : i-am transacti temporis tuo labore tuaque festinatione es instauraturus.
Cf. Th. VII 65 ,31.
γ. vulneris:
KADŁUB. p. 96 : ne insuspicatus hostis irremediabilem vulneris i-am infligeret.
Item
sanguinis:
Dogiel IV p. 274 (a. 1530) : cum summa rerum, fortunarum atque proprii sanguinis j-a.
Locut.
α. iacturam accipere (
DŁUG. Hist. IV p. 732 ; ib. V p. 276 ; ;item capere, ex-, re-, sus-cipere:
VL p. 159, a. 1447 ; DŁUG. Hist. IV p. 57 ; ; in aliqua re : Tom. XVII p. 227, a. 1535) , incurrere (CodSil(M) I p. 163, a. 1193 ; PP II p. 159, a. 1453), ; pati ( KodWp I p. 299, a. 1256) , reportare ( CorpJP III p. 543, a. 1519), sentire, subire (oblivionis: CodSil(M) I p. 200, a. 1201 ; PommUrk II p. 313, a. 1275 et saepius), sustinere ( KodUJ IV p. 93, a. 1524) ; opp. evitare ( lustMet p. 190, a. 1504) .
β. iacturam alicuius (rei) facere (vitae vel gloriae: DŁUG. Hist. IV p. 727 ; ; officii: CALLIM. Hist. p. 56,2 ; ;ita saepius), inferre ( AKapSąd II p. 843, a. 1525) , parere (paritare: KodWp II p. 262, a. 1308 ; KodPol II p. 897, a. 1454) .
2. upadek; ruina.
3. wydatek, nakład, koszt; impensa, sumptus.
B. chełpliwość; iactantia
CodVit p. 423 (a. 1418) : Cruciferi in solita pompa ... permanentes maiori quam umquam elati i-a oblaciones nostras tam humiles despexerunt.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)