General
Full Entry
More

EXPURGATIO

Grammar
  • Formsexpurgatio, expurgacio
  • Etymologyancient Latin
  • Inflectional type -onis
  • Part of Speechnoun
  • Genderfeminine
Meaning Outline
  • I. propr. purgatio a sordibus
  • II. transl.
    • 1. iur.criminis illati purgatio.
      • α.
      • β.
    • 2. astr. (de luna) exitus ex umbra,defectionis finis

Pełne hasło

EXPURGATIO s. EXPURGACIO, -onis f.
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • S.
I. propr. oczyszczenie z brudu; purgatio a sordibus
CracArt II p. 565 (a. 1542) : solvi Joanni pictori ab e-e tabulę altaris maioris fl(orenos) 2.
II. transl.
1. iur. t.t. oczyszczenie (się) z zarzutów, usprawiedliwienie (się), wykazanie (własnej) nie] winności; criminis illati purgatio.
Additur
innocentiae ( AGZ XIII p. 447, a. 1464 ; AKapSąd II p. 392, a. 1459).
Dicitur
iuridica ( ArPrawn I p. 315, a. 1533) , realis ( AGZ XI p. 404, a. 1455) , solemnis ( CodEp II p. 78, a. 1415).
N.
conservatoria pismo stwierdzające,że ktoś się dobrze prowadził; litterae quibus alicuius boni mores commendantur ( KsgPrzem I p. 106, a. 1420). Iuncturae verbales
α. (de iudice)expurgationem alicui adiudicare ( AGZ XVI p. 41, a. 1466) , decernere ( ArHist V p. 114, a. 1453 ; AGZ XVII p. 517, a. 1471 et saepius),item (ex)audire ( AGZ XIII p. 447, a. 1464 ib. XIV p. 93, a. 1471 et saepius) vel videre ( AGZ XIII p. 441, a. 1464 ; ib. XVII p. 217, a. 1485).
β. (de reo) expurgationem facere ( KodWp I p. 563, a. 1264 ; AKapSąd II p. 489, a. 1491 et saepius), praestare ( AGZ XI p. 404, a. 1455) ; opp. in expurgatione deficere ( StPPP VIII p. 286, a. 1388 ; ArPrawn VI p. 136, a. 1554) .
Constr.
a. sq. gen.
b. sq. de:
AKapSąd III p. 262 (a. 1497) : canonicam de se faciat e-em cum IV presbiteris.
AKap p. 342 (a. 1560) : in vim e-is sue de hoc crimine ... canonicam purgationem ... faceret.
c. sq. pro:
AGZ XIII p. 591 (a. 1437) : e-em facere pro quadam litera falsa.
ArPrawn V p. 65 (a. 1454): de e-e pro causa calumpnie.
d. sq. super:
AGZ XVII p. 260 (a. 1490) : pro e-e super nobilem Johannem.
Ad rem cf. Balzer,Przewód sądowy polski p. 34 et 223 atque EMUNDATIO II 2.
Praec.
uwolnienie od tzw. nagany szlachectwa, wykazanie szlacheckiego pochodzenia; originis nobilis probatio
ArHist IV p. 315 (a. 1347-1352) : isti milites ... per cunctos suos confratres sui clenodii e-em fecerunt et suum ius militale totaliter et integre coram nobis ostenderunt.
Ib. VIII p. 463 (a. 1402) : testes Jactorii de Dzerzewo pro e-e sue milicie.
N. glossam Pol.
AGZ XIV p. 128 (a. 1444) : litteram ... e-is sue nobilitatis alias «vkaszanya».
RH III p. 71 (a. 1531) : e-em alias «vyvod» nobilitatis facere.
Cf. EMUNDO II B 2. Occ. sensu latiore: uwolnienie (od zobowiązania); liberatio
StPPP VIII p. 94 (a. 1383) : terminum ... pro e-e fideiussorie XX marcarum.
2. astr. t.t. wynurzanie się z cienia, koniec zaćmienia (księżyca); (de luna) exitus ex umbra,defectionis finis
COPERN. Rv . p. 303 : cuius lunae centrum ... in principio incidentiae sit B, in fine e-is C.
Ib. p. 304 : fiuntque propterea incidentiae et e-is spacia non ... aequalia.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)