- Th. (rec.),
- Bl.
- B.
[
comp.
magis essentialiter :
Gramm.
p. 161 (saec. XV)
:
describitur eciam sic gramatica magis essencialiter quo ad suas partes subiectiuas.]
I.
1.
phil.
t. t.w sposób istotny, istotowo,co do istoty; quod attinet ad (secundum) essentiam
a.
sensu metaph.
,v.
gr. esse (
MatFil II
p. 40,
saec. XV ex.
et saepius; item inesse:
BYSTRZ. Top. fol. o V11a)
,exsistere (
WROCŁ. EpitConcl fol. n IVa)
, componere (constituere) aliquid (
STOB. Parv. fol. A Vb
et saepius), differre (
BYSTRZ. Top. fol. o IIIb
et saepius), cett.
Item c. adi., v. gr.
distinctus (
WROCŁ. Dial. fol. B IIb
et saepius), perfectus (
BYSTRZ. AnalPost fol. b IIa
et saepius), (sub)ordinatus (
MatFil II
p. 28, saec. XV in.in
;
BYSTRZ. AnalPr fol. d IVa).
b.
sensu
log.
,
praec. praedicare (
BYSTRZ. Top. fol. g VIIa
et passim),dicere (
GŁOG. Anim. fol. A IVa
et saepius), definire
(syn. proprie, opp. metaphorice et similitudinarie:
Gramm.
p. 160, saec. XV)
, describere (cf.
supra 13), intelligere (
BYSTRZ.
in
MatFil IV
p. 82
)
, significare (
GŁOG. Hisp.
fol. 12b
et saepius).
Syn. ad
a—b: formaliter (
GOST. Th. fol. e VIa
et saepius), intrinsece (
STOB. Parv. fol. A Vb)
, quidditative (
BYSTRZ. Top. fol. y VIa
et saepius),
realiter (
MatFil IV
p. 68, saec. XIV
; item in re:
GOST. Th. fol. d IIIa)
, substantialiter (
WROCŁ. Epit. fol. a IIIb).
Opp.
accidentaliter (
MATTH. Prax.
p. 101
et saepius; item
per accidens:
BYSTRZ. AnalPost fol. d IVb)
, contingenter
(
GŁOG. ExLog
fol. 67b
;
; materialiter
ib.
fol. 13b
)
,
participative (
GOST. Th. fol. e VIb).
Occ.
in textu non
phil.
PommUrk IV p. 94 (a. 1303) : ab Eo, qui e-r est pastor bonus, vocati in partem sollicitudinis gregis sui.
II.
sensu latiore:
w sposób pewny, istotnie, rzeczywiście; re vera, profecto, certe
CodEp I 1, p. 79 (a. 1435) : quibus scriptis e-r de huiuscemodi reductione gestiebam certificari.
ArPrawn I p. 365 (a. 1512) : donec... e-r solvatcontributionem.
III.
iur. w charakterze głównej sumy pieniężnej;
tamquam pecuniae caput
KodTyn p. 516 (a. 1479) : quarum numerum pecuniarum in ... summam principaliter et e-r coniunctam ... advocatiae ... incorporamus.
AGZ IX p. 230 (a. 1506) : vadium in summa e-r convertendo (nisi leg. summam essentialem).Cf. ESSENTIALIS III 2.