General
Full Entry
More

EMOLUMENTUM

Grammar
  • Formsemolumentum, emolimentum, emulimentum, immolumentum
  • Etymology ap. nos plerumque pl. abl. pl.
  • Inflectional type -i
  • Part of Speechnoun
  • Genderneutre
Meaning Outline
  • I.
    • A.
      • 1. fructus, reditus, lucrum (praec. quod e praediis capitur)
      • 2. commodum, utilitas, bonum.
        • α.
        • β.
        • γ.
    • B. solutio, merces, praemium.
  • II.
    • 1. pensio grani vel farinae pistori pro labore solvi solita
    • 2. frumentum molitum
  • III.
    • 1. adiumentum, subsidium
    • 2.

Pełne hasło

EMOLUMENTUM, -i n. scr. emolimentum,, emulimentum,,immolumentum
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • Dc. (pl.),
  • L.
  • H.
(ap. nos plerumque pl. ) [abl. pl. emolimentibus:
AGZ IV p. 190 (a. 1472) : cum ... molendinis et eorum emolimentibus.]
I.
A.
1. zysk, korzyść, dochód (zwł. z posiadłości ziemskiej); fructus, reditus, lucrum (praec. quod e praediis capitur).
Additur
possessionum ( KodMp I p. 45, a. 1254).
Syn. et iuxta posita
census, utilitates, reditus ( KodMp III p. 143, a. 1361 et passim saec. XIV—XVI), (usu) fructus ( ib. I p. 45, a. 1254 ; DokMp I p. 265, a. 1394 et saepius), introitus ( CodEp III p. 137, a. 1468) , obventiones, proventus ( KodPol I p. 239, a. 1373 et saepius). Occ. celarii (syn. lucrum: Concl. p. 3, a. 1441) .
2. korzyść, pożytek, dobro; commodum, utilitas, bonum.
Iuncturae verbales
α. emolumentum (alicuius rei, ex aliqua re) alicui cedit ( DŁUG. Hist. V p. 665 ) , apud aliquem consistit ( ib. III p. 167 ).
β. emolumentum afferre; simili sensu in emolumentum alicuius cedere ( KodWp II p. 140, a. 1298).
γ. emolumentum (-a) ab (de, ex) aliqua re habere ( KodMp II p. 203, a. 1298 ; ArPrawn V p. 520, a. 1517) , percipere ( CALLIM. Sbign. p. 32, 7 ; AKapSąd II p. 816, a. 1520) ;, sublevare ( PommUrk IV p. 144, a. 1304), item sentire ( KodUJ I p. 71, a. 1406) , usurpare ( CodSil X p. 119, a. 1334) .
B. zapłata, wynagrodzenie, nagroda; solutio, merces, praemium.
Additur gen. obi.
laboris ( PommUrk II p. 416, a. 1280) vel explic. divinae retributionis ( KodWp I p. 183, a, 1239 ).
N.
a. pl. diei dzienna racja żywności lub suma wypłacana duchowieństwu przez kapitułę na dzienne utrzymanie; victus diurnus vel pecunia, quae loco huiusmodi victus clericis a capitulo distribuebatur
ArPrawn V p. 530 (a. 1517) : prelati ... missas ... de mane ... decantare teneantur ... sub carencia e-orum illius diei, que propterea dari consueverunt.
b. sensu latiore: opłata; pensio
PommUrkI p. 196 (a. 1268) : naues eorum ... que ibidem jacebunt ... sint libere nulli quicquam seruitii et e-i inde debentes.
II. prisca notione molendi praevalente
1. opłata w ziarnie lub w mące uiszczana od zmielenia zboża w młynie; pensio grani vel farinae pistori pro labore solvi solita
KodWp III p. 235 (a. 1364) : terciam partem molendini ... cum omnibus utilitatibus et e-o de omnibus rotis brasea et frumenta ... molentibus.
Ib. p. 517 (a. 1381) : omnia ... grana cuiuslibet seminis e-orum in ipso molendino molencium ... pro se ... recipient.
Ita vulgo saec. XIV—XVI. Glossae Pol.
AGZ XIV p. 240 (a. 1447) : recepit census et e-a de molendino alias «myari» tritici ... et alios proventus.
Ib. XI p. 401 (a. 1454) : molare debent in molendino sine e-is vulgariter «przes myari».
Ib. XVI p. 102 (a. 1473 ): debet dare sex mensuras ... siliginis racione e-orum alias «myarki»,
StPPP II p. 589 (a. 1449) : recipiebant ... census ... et alios prouentus ... et e-a braszeorum, alias «mliwo slodowe».
Additur
molendini ( PP II p. 45, a. 1448 et saepius), de molendino (cf. supra 36 ; ; ArHist X p. 56, a. 1534), item de rotis (molae, cf. ). Additur item gen. explicat. utriusque (universi) grani ( StPPP IX p. 119, a. 1482 ; AKapSąd III p. 294, a. 1508) , frugum ( DŁUG LibBen I p. 375 ).
Simili sensu
emolumentorum datia :
TPaw I p. 13 (a. 1502) : in molendinis regalibus molere sine dacia e-orum seu mensurarum.
2. sensu latiore: produkt mielenia, zmielone zboże; frumentum molitum
ZabDziej I p. 333 (a. 1494) : molendinum ... destruxit et dilapidavit, e-a pro se usurpando.
III. singularia
1. pomoc, wsparcie; adiumentum, subsidium
CodSil V p. 158 (saec. XIV med.med) : conversi Iudaei ... instructione fidei, e-o Cristi ac auxilio ipsius fidelium et consilio indigent confoveri.
Cf. Th. V 2, 522, 67 sq.
2. confunditur cum voce impedimenti?
CodPom p. 715 (a. 1244) : ne donationes per duplicitatis scrupulum vel dubietatis e-um ualeant captiosis rationibus immutari vel infringi.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)