I.
(o poręczycielu; de fideiussore) poręczyć za kogoś pod karą pieniężną; dare se vadem alicui pro aliquo, fideiubere pro aliquo
AKapSąd II p. 409 (a. 1483) : laboriosi ... e-serunt … sartorem ... de manibus et captivitate ... tenutarii (cf. contextum infra p. 410).
Ib. III p. 153 (a. 1511) : illud esse consuetudinis ... quod subditi dominorum kmethones e-entur a scabinis illius ... ville, de qua exire voluerint etc.
Praec.
1.
aliquid
że dostarczy do sądu rzecz ukradzioną lub bydło zajęte w szkodzie; rem furto ablatam vel pecus in agro alieno deprehensum
iudicio exhibitum iri
KsgMaz I p. 165 (a. 1414) : nunccios ... ad te misi, ut e-res pecudes seu oves tuas etc.
AGZ XIV p. 285 (a. 1449) : Nicolaus ... statuit equos e-sos eliberando fideiussorem suum ... Petrum ... erga ... Helenam ... quos equos iterum Nicolaus ... e-sit per ... Petrum ... statuere ad eandem diem.Ita saepius.
Constr.
a.
abs.
supra 4.
b. ad aliquid :
AGZ XIV p. 340 (a. 1503) : boves Raphael ... ad forestam suam e-ssit (i. in stabulum suum egit postea iudicio exhibiturus ),c. per aliquem statuere supra 6. d. per aliquem ad aliquam summam :
AGZ XVI p. 399 (a. 1500) : equum e-sit ad decem florenos per providum Iacobum.e. apud aliquem per aliquem ad ius:
ArPrawn I p. 285 (a. 1553) : quae pecora ipse nobilis ... apud ... Mathiam ... per tales nobiles ad ius et ad decretum dominorum e-sit.
2.
aliquem
że ktoś stawi się w sądzie (równocześnie przez porękę zwalniając go z więzienia);
aliquem (vadimonio dato e vinculis liberatum) in iudicio affuturum esse
OrtWp p. 49 (saec. XV) : ipse sedebat detentus in vinculis, ipse ... destinavit pro me, ut e-rem eum de vinculis etc.
AGZ XI p. 56 (a. 1430) : kmethones ... e-iubuerunt Chodor coniuncta manu cum XIIII pecoribus et duobus equis, prout fuerat pro furtu inculpatus.
StPPP VII p. 409 (a. 1457) : familiarem suum ... iuri statuat e-sum de turri.Ita saepissime. Occ. refl.
ArPrawn V p. 387 (a. 1479) : affectabat, quod se fideiuberet duobus civibus possessionatis, et ... se e-sit ad duas septimanas ad ius.
Constr. indicatur unde
a.
sq.
ab :
StPPP VI p. 429 (a. 1531) : Barbara filiam suam ... e-sit ab ... officio ... quod quandocunque exigeret officium ... Barbara tenetur ... statuere ipsam coram officio ... sub vadio mille florenorum.b. sq. de supra 24 et saepius. c. sq. ex:
KsgRWar I p. 551 (a. 1527) : sartorem ex turri e-serunt.Ita saepius. Indicatur vadii summa a. sq. in c. abl.
AKapSąd III p. 148 (a. 1510) : Andreas ... nobilem ... arestatum ... in certa summa pecuniarum ... nunquam e-isset nec eundem ... constituere die certo pollicitus fuisset.b. sq. pro :
OrtWp p. 32 (saec. XV) : e-iubuit mihi hominem ad iudicium statuendum pro octava dimidia marca.Indicantur relationes variae a. sq. dat. supra 46. b. sq. cum supra 26. c. sq. enunt. obi.
KsgRWar I p. 561 (a. 1527) : cives ... e-serunt ... sartorem ex turri... sub eo pretextu, quod ... tenebitur eqs.Cf. etiam supra 35 et
CracArt II p. 432 (a. 1544) : eundem captum Ambrosius ... e-sit, quod sit concordalicius (potius concordandus) cum Martino (quem vulneravit ).
3.
(pecuniam) że zobowiązanie dłużnika wobec
wierzyciela zostanie wypełnione; creditori aes alienum solutum iri
AGZ XI p. 56 (a. 1430) : sibi Petrus Smoliczky fideiussor triginta marcas super salario e-buit apud Iohannem ... super festum Nativitatis ... solvere.
Ib. XII p. 178 (a. 1448) : Michael creditor ... recognovit, quomodo ... Iohannes fideiussor ... marcas e-sit alias «wiranczil» pro necessitate eiusdem.Ita saepius.
Constr.
a. alicui
(creditori)
StPPP IX p. 193 (a. 1511) : viri ... e-serunt alias «wyrączili»quatuor marcas Mathie.b. alicui (creditori) ab aliquo (debitore)
KsgPrzem II p. 90 (a. 1450) : quam pecuniam ipse Dauid e-serat sibi Paulo a Simone.c. alicui (creditori) apud aliquem (debitorem) solvere supra 4. Ita saepius. d. pro aliqua re supra 8.
II.
1.
(o dłużniku; de debitore) zwolnić swojego poręczyciela od konieczności płacenia za siebie długu przez zapłacenie go samemu; aere alieno creditori soluto fideiussorem suum a sponsione liberare
KsgLub p. 1 (a. 1443) : Nicolaus ... e-ns et exliberans ... Johannem ... tamquem fideiussorem suum dominis de Makouicze ... solvit IIIIor marcas.
ZabDziej I p. 143 (a. 1501) : Dorothea ... recognovit se recepisse tres fertones a Alberto ... et quid fideiuserunt Thabysz ... cum Blasio, iam sunt e-si e viceversa.
2.
singulare: otrzymać porękę; fideiussionem accipere
CracArt II p. 21 (a. 1503) : ipse debitor e-sit, alias «wyranczyl» a domino zuppario creditore III florenos, pro quibus fideiusserunt ... Jan Cuncza ... et dominus Czeynowsky.Ad I—II cf. FIDEIUBEO.