- F.
- Th.
- Bl.
- S.
- L.
- A.
- N.
I.
propr. słowo, wyraz,(ale i) to co zostało powiedziane, wypowiedź, zdanie; verbum, vox,sententia,enuntiatum.
Praec.
a.
prawie tyle co: zeznania (w sądzie); fere i. q. testimonium
Lites I p. 32 (a. 1320) : iudices ad apperiendum d-a testium et ad attestationes publicandas diem ... statuerunt.
*CodVit p. 678 (a. 1424) : testis nulli revelet d-um suum, quousque de mandato iudicum fuerit revelandum.Ita saepius.
b.
acutum, iocosum, facetum
et
abs.
.: żart, dowcip; iocus (saec. XV— XVI).
c.
układ, umowa; conventum,pactum
Ztschr. XVI p. 94 (a. 1279) : inter eum et ... ducem Slesiae conceptum extitit d-um et tractatum, ut decedente duce predicto ducatus ... Slesie deberet ... ad ... regem Bohemie devenire.
UrkBBr p. 280 (a. 1340) : sentencias, diffinitionem, pronunciacionem, ordinacionem, d-um, preceptum, arbitrium sive laudum interpretari.
d.
ustawa,uchwała, rozkaz; lex, consultum, praeceptum (saec. XIV).
e.
obelga, złorzeczenie; maledictum, probrum, convicium.
Additur adi.
iniuriosum(
AKapSąd III
p. 155, a. 1511
), opprobriosum (
ib.
), turpe (
StPPP VIII
p. 212, a. 1387)
.
f.
prawie tyle co: wyrok rozjemczy; fere i. q. sententia ab arbitris lata
StPPP VIII p. 836 (a. 1400) : debent ad iustificandum se ipsos ad presenciam Jacussy ... et Zauissy ... venire et scire d-a eorundem.
Locut.
α.
ad dicta
na czyjeś słowa, ufając czyimś słowom; alicuius fide
AKapSąd III p. 177 (a. 1513) : soli ... istud non vidimus nec presentes fuimus, sed ad d-a prefatorum nobilium iuravimus.
β.
super dicto
na słowo,bez obowiązku składania przysięgi; sine iure iurando
KsgGrWp I p. 132 (a. 1392) : Manlin obtinuit suam pecuniam super d-o, prout littera sua indicavit (ed. -bit).Cf. 2. DICO I 3 c.
II.
meton.
1.
utwór pisany; opus scriptum (saec. XIV—XV).
Additur interdum adi. , v. gr.
elegiacum (
FormJ
p. 78
)
, poeticum (
CodSil X
p. 78, a. 1316).
2.
log.
t. t. zdanie,teza, twierdzenie; placitum, dogma
GŁOG. Hisp. fol. 142a : arguitur ... a d-o secundum quid ad d-um simpliciter.
BYSTRZ. Log. fol. F Ib : quelibet propositio de contingenti non necessario ad sui veritatem requirit veritatem vnius copulatiue, composite ex duabus de possibili, videlicet ex una habente d-um affirmatum, et ex alia habente d-um negatum.Ita passim. Saepius distinguitur dictum secundum quid et dictum simpliciter, ut
N. definitionem
WROCŁ. Dial. fol. K IIIIb : d-um secundum quid est dictio sumpta cum aliqua determinatione diminuente, vt 'homo mortuus’ ... d-um simpliciter est dictio sumpta sine determinacione diminuente, vt 'homo per se’.
3.
singulare:sylaba,zgłoska;
syllaba
MARC. p. 48, v. 56 : sillaba bis binis cognoscitur altera signis: accentum d-is associato tribus (ad rem cf. ib. p. 77).