- F.
- Th.
- Bl.
- S.
- B.
- L.
- N.
I.
propr. opuszczenie, opadnięcie,obniżenie się; demissio, lapsus, recessus (saec. XV—XVI).
Constr. sq. gen.
II.
transl.
1.
ujarzmienie, podbicie, zgniecenie;
subactio in ditionem suam, oppressio
CodSil V p. 49 (a. 1340) : in d-em fidei et religionis Cristiane ... verbum veritatis adulterare.
PP II p. 29 (a. 1448) : ad eorum pacis turbatorum d-em et detentionem.Ita passim.
2.
poniżenie, pognębienie; debilitatio, deiectio
KADŁUB. p. 56 : non tam suam quam illarum sibi molestam ait d-em, non tam sue deieccionis ledi periculo quam servili elacione perurgeri.
KodWp I p. 171 (a. 1237) : constat ... omnem ... potestatem ad sublevationem bonorum d-emque malorum a Deo constitutam.Ita passim.
Item de abstr.
AUnii p. 119 (a. 1456) : in incommodum, destructionem, praeiudicium, d-em, laesuram, diminutionem, iacturam et offensam iurium regni Poloniae.
N. sq. gen. explic.
KADŁUB. p. 229 : sic ergo tam iuris iurandi quam pacti contempti penam quadam confusionis d-e dependit.Occ. fere i. q. zmartwienie, troska; sollicitudo, angor
NIC. BŁ. Serm. I p. 39 : homo per charitatem et spem refrigeratur et quodammodo eleuatur a d-e tristitiae.
Ib. p. 274 : conscientia est releuatrix (ed. reuelatrix) suae d-is: in omni enim d-e vel tribulatione terrena singularis consolatio est bona conscientia.
3.
uszczuplenie, uszczerbek, szkoda;
imminutio, detrimentum, damnum
PommUrk VI p. 131 (a. 1322) : paupertatis inopiam et bonorum d-em.
StPPP I p. 150 (saec. XIV med.med) : Judaicae pravitatis intentio ... Christianos non tantum in fide, quantum etiam in divitiarum d-e semper deprimat et evellat eqs.
KodMp IV p. 413 (a. 1443) : ne in dampno irrestaurabili infaustam carperet d-em.Ita saepius.
N. rhet. umniejszanie; imminutio
CALLIM. Rhet. p. 85 : nostrorumque amplificatio verbis ac sententiis et contrariorum extenuatio ac d-o.
APozn II p. 321 (a. 1496) : ne gesta rei publice ... propter iuvenum ignorantiam, senium oblivionem ... malignorum d-em ... inpungacionem ... paciantur.
4.
mus.
t. t. obniżenie głosu w wymawianiu lub w śpiewie;
vox depressa pronuntiantis vel cantantis
SZYDŁ. p. 19 : per remissionem ... intelligitur descensus sive d-o, quod eciam Greco vocabulo «thesis» nuncupatur (cf. ib.p. 27).
GŁOG. Alex. I fol. A IIa : distinguatur vna sillaba ab alia in productione et correptione, eleuatione et d-e.
LIBAN . fol. A ΙΙΙb : sciendum eius accentus «arsin kai thesin» (Gr. ) id est eleuationem et d-em.Cf. ib. fol. A VIb et FELSZT. ModAcc fol. A IIb et DEPOSITIO I A 1 c.
II.
singularia
1.
wyrzucenie skądś; eiectio
StPPP VIII p. 728 (a. 1399) : si aliquis ipsos Stanislaum et Cristconem de ipsa villa deprimeret, tunc sibi (i. eis ) Albertus et Kachna post d-em huiusmodi dictas XXX marcas ... soluere tenebuntur.
2.
wychudnięcie; macies
NIC. BŁ. Serm. I p. 140 : lepra in quibusdam est corrosio carnis siue d-o per corrosionem musculorum.
3.
odległość; intervallum
PommUrk II p. 526 (a. 1284) : cuiuslibet rei noticia per temporis elapsionem et d-em a nostri cordis memoria ... laberetur.