General
Full Entry
More

DEFINITIO

Grammar
  • Formsdefinitio, deffinicio, definicio, diffinicio, diffinitio, difinicio
  • Etymologyancient Latin
  • Inflectional type -onis
  • Part of Speechnoun
  • Genderfeminine
Meaning Outline
  • I. sententia, propositum, consilium,voluntas, dispositio.
  • II. log. formula brevis,qua rei natura vel vocis significatio definitur.
    • a.
      • α.
      • β.
      • γ.
    • b.
      • α.
      • β.
      • γ.

Pełne hasło

DEFINITIO, -onis f. scr. deffinicio,,definicio,, diffinicio,,diffinitio,,difinicio
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • S.
  • Dc.
  • B.
  • L.
  • A.
  • H.
I. postanowienie,wola, zamysł,określenie; sententia, propositum, consilium,voluntas, dispositio.
Syn. et iuxta posita
contractus ( CodEp II p. 7, a. 1386) , dispositio ( KodKKr II p. 288, a. 1403) , distinctio ( ib. ), limitatio ( ib. ), ordinatio ( CodEp II p. 7, a. 1386 et saepius).
Constr.
a. abs. b. sq. gen.
N. sq. gen. explic.
DŁUG. Hist. II p. 293 : secundum occultam malitiae d-em.
Praec. iur. t. t.: rozstrzygnięcie sporu, wyrok sądu; sententia iudicis, qua lis dirimitur. Glossae Pol.
KsgCzer p. 92 (a. 1416) : terminus fuit datus ... pro d-e, vulgariter «o rosprawene» juris terrestris.
StPPP II p. 575 (a. 1448) : si ... in conuencione non esset d-o, alias «nye roszpravili sze», extunc viceuersa habebunt terminum ad colloquium generale proximum.
Ib. I p. 9 (a. 1448) : ad d-em causae («ku skazaniu rzeczy») licite procedatur (cf. ib. p. 67).
N. locut.
non definitio iuris (e Pol. ) i. q. sententia minime lata
AGZ XVIII p. 375 (a. 1496) : ipsum cittavit pro non d-e iuris, alias «o nyedokuczenya prava» ac iuris inhibitionis.
Syn. et iuxta posita
conclusio ( AKapSąd II p. 144, a. 1445) , decisio ( ArHist V p. 325, a. 1392—1412 et saepius), discussio ( StPPP VI p. 381, a. 1530) , pronuntiatio ( KodPol I p. 270, a. 1399).
Constr.
a. abs. b. sq. gen. obi. , v. gr. causae ( et saepius), iuris ( et saepius ), termini ( KsgMaz I p. 37, a. 1405 : d-o termini: nota, Daczbogius ... cum Philippo ... terminum habeant). c. sq. adi. , v. gr. iudicialis ( AKapSąd III p. 67, a. 1497) .
II. log. t. t. definicja, krótkie określenie lub objaśnienie rzeczy lub wyrazu; formula brevis,qua rei natura vel vocis significatio definitur.
Syn. et iuxta posita
descriptio ( WROCŁ. Dial. fol. H Ib ), expositio ( ib. fol. l IVb) , terminatio ( BYSTRZ. Top. fol. y Ia) , terminus ( id. ParvLog fol. A Ia et saepius).
Distinguitur
a. adi. , v. gr.
α. dialectica ( BYSTRZ. in MatFil IV p. 92 et saepius), logica, logicalis ( WROCŁ. Epit. fol. a Va ; BYSTRZ. Log. fol. d Va) ;, mathematica ( MatFil IV p. 43, saec. XV) , physica ( ExPhys fol. i VIIIb et saepius).
β. accidentalis ( GŁOG. Porph. fol. b IIIb) , affirmativa ( BYSTRZ. AnalPost fol. c Ia) , antepraedicamentalis ( GŁOG. Porph. fol. k IIIb) , causalis ( BYSTRZ. AnalPost fol. f IIa et passim), communis ( ib. fol. i VIIb ), descriptiva ( ib. fol. c Va et passim), effectualis ( ib. fol. f Ib) , essentialis ( MatFil II p. 33, a. 1413 et saepius), formalis ( BYSTRZ. AnalPost fol. i VIIIb et passim), materialis ( ib. fol. b IIIb et passim), metaphorica ( ib. fol. l IVa) , naturalis ( MatFil IV p. 43, saec. XV) , negativa ( BYSTRZ. AnalPost fol. c Ia) , notificativa ( id. Top. fol. y VIIIa) , propria ( GŁOG. Porph. fol. bb Ia) , quidditativa ( MatFil IV p. 41, saec. XV et passim), similitudinaria ( Gramm. p. 160, saec. XV) , substantialis ( BYSTRZ. AnalPost fol. c VIIIb) , universalis ( ib. fol. d Ib ).
γ. bona ( Gramm. p. 170, saec. XV) , completa ( BYSTRZ. Top. fol. 143a et saepius), complexa ( ib. fol. o VIb ), incompleta ( id. Top. fol. 143a ) , incomplexa ( ib. fol. o VIb ), obscura ( ib. fol. VIIa ) , perfecta ( ib. fol. 143a et saepius), superflua ( ib. fol. z VIIb ), violenta ( CALLIM. Rhet. p. 48 ).
b.
α. sq. per, v. gr. per additamenta ( BYSTRZ. Log. fol. k VIIb) , formam ( WROCŁ. Epit. fol. m IVa) , ignotiora ( BYSTRZ. Top. fol. z VIIb) , posteriora ( ib. ), syllogismum ( ib. fol. 147a ), translationem ( CALLIM. Rhet. p. 48 ).
β. sq. quid c. gen. , v. gr. quid nominis ( BYSTRZ. AnalPost fol. i VIIIb et passim), quid rei ( ib. et passim).
γ. sq. de, v. gr. de omni ( BYSTRZ. AnalPost fol. d Ib) , vel ex, v. gr. ex genere et accidenti ( CALLIM. Rhet. p. 48 ) .
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)