General
Full Entry
More

CONVENTUS

Grammar
  • Formsconventus
  • Etymologyancient Latin
  • Inflectional type -us
  • Part of Speechnoun
  • Gendermasculine
Meaning Outline
  • I.
    • A. actus conveniendi, coetus, congressus
      • 1. nobilium congressus, omnium procerum concilium
        • α.
        • β.
        • γ.
      • 2. + forensis iudicium saeculare iudicium iuris Magdeburgensis quod dicebatur
    • B.
      • 1. collegium, coenobium
      • 2.
        • a. + scabinalis scabinorum (cf. s. v.) collegium
        • b. vicinorum aliquot vicorum congregatio, Polonice opole dicta, quae limitum constituendorum causa plerumque convocabatur
      • 3. coetus, caterva
      • 4. domus circuitus, area
  • II. conventio, pactum.

Pełne hasło

CONVENTUS, -us m.
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • S.
  • Dc.
  • B.
  • BJ.
  • A.
  • H.
  • Ha.
  • N.
[abl. sg. convento:
StPPP VIII p. 210 (a. 1387) : cum conuento de Stanacz (cf. ib. infra conuentus de Stanatecz).
acc. pl. conventos : ArHist XII p. 298 (a. 1374) : conventos Fratrum Praedicatorum ... visitare non obmittetis.]
I.
A. zejście się, zebranie, zgromadzenie, zjazd; actus conveniendi, coetus, congressus (etiam de avibus DŁUG. Hist. I p. 43 ).
Additur
communis ( AKapSąd III p. 11, a. 1457) , privatus ( Tom. V p. 267, a. 1520) .
Praec.
1. zjazd szlachty, sejm, sejmik; nobilium congressus, omnium procerum concilium
PrPol p. 288 (a. 1398) : habent terminum ... super c-um dominorum proxime abhinc in Brest habiturum.
ArPrawn I p. 155 (a. 1444) : c-us generalis Piotrcoviensis.
Ita saepissime, praec. saec. XV—XVI.
N. glossam Pol.
RFil XXV p. 146 (a. 1488) : c-um «sigyem» facite.
Syn.
conventio ( CodEp III p. 472, a. 1500 et saepius). Additur iustitiae :
CorpjP IV p. 199, a. 1526 : universis regnicolis c-um iustitiae ad reformanda communia iura et unicuique statui iustitiam ministrandam ... statuere.
Ita saepius. Abundanter comitiorum ( DŁUG. Hist. II p. 165 ).
Distinguitur
α. generalis ( KodPol I p. 236, a. 1362 et saepissime; opp. specialis: Dogiel IV p. 311, a. 1542 ; additur omnium provinciarum: DŁUG. Hist. I p. 291 ; ;
N.
minus generalis: Tom. III p. 281, a. 1514) , magnus, maior ( DŁUG. Hist. III p. 417 ; WAPOW. Chr. p. 243 ) ;, regni ( KodPol I p. 236, a. 1362 et saepius).
β. partialis, particularis ( DŁUG. Hist. V p. 402 ; StPPP III p. 4, a. 1532 ;et saepius. Eodem sensu dioecesanus: Tom. X p. 422, a. 1528) , communis terrestris ( Tom. XV p. 683, a. 1533) , districtuum ( ib. VI p. 157, a. 1522).
γ. baronum, dominorum ( PrPol p. 288, a. 1398 ; DŁUG. Hist. III p. 417 ), item militarium ( ib. ).
2. forensis zgromadzenie sądowe w sprawach świeckich, sąd świecki; iudicium saeculare
*CodSil(M) II p. 147 (a. 1216) : inhibemus, ne ullus episcopus ... ad synodos vel c-us forenses vos ire vel iudicio seculari de vestra propria substantia ... subiacere compellat.
*CodPom I p. 765 (a. 1247) : ad forenses c-us accedere ... inuitos compellitis.
Praec. sąd prawa magdeburskiego; iudicium iuris Magdeburgensis quod dicebatur
ŁASKI ComPriv fol. 239a : tribus uicibus in anno erit c-us iuris Magdeburgensis legittimi placiti.
Ib. infra a legittimo ... c-u iudicabitur ... de tribus articulis.
Ita saepius ib.
B.
1. konwent, grono zakonników mieszkających w jednym klasztorze; collegium, coenobium
KADŁUB. p. 71 : sacer ille c-us triduanum orationibus continuat ieiunium.
CodSil(M) II p. 66 (a. 1209) : abbas et c-us Canonicorum Regularium de villa sua ... nobis cesserunt.
Ita saepissime.
N. glossam Pol.
RFil X p. 142 * (saec. XVI in.) : c-us «opactuo».
Syn.
claustrum, monasterium ( TArch p. 19, a. 1409).
Constr.
a. sq. adi. cf.
StPPP VIII p. 361 (a. 1390) : pro parte ... prepositi et c-us sui Mechouiensis.
Ita saepe, praec. sq. adi. Loci. b. sq. gen.
DokMp I p. 96 (a. 1353) : partem hereditatis ... c-ui domus de Clara Tumba ... vendidit.
StPPP VIII p. 426 (a. 1397) : c-ui monasterii sancti Andree.
Ita saepe. c. sq. locativo
ZabDziej 11 p. 30 (a. 1482) : c-us Sancte Crucis Leopoli.
d. sq. de :
KodMp I p. 25 (a. 1236) : abbas et c-us de Andrzeiow.
StPPP VIII p. 31 (a. 1381) : cum ... c-u de Stanatky.
Ita saepius. e. sq. in c. abl. DŁUG. Hist. III p. 364 : c-um in Nissa fundaverunt .
ChrClar p. 442 (a. 1505) : c-us fratrum in Caczicze.
2.
a. scabinalis urząd ławniczy; scabinorum (cf. s. v. ) collegium
KodMp IV p. 116 (a. 1409) : sigillum nostri scabinalis c-us.
b. tzw. opole, tj. zgromadzenie mieszkańców sąsiednich wsi, tworzących związek opolny, zwoływanych m. in. celem wyznaczania granic między posiadłościami ziemskimi; vicinorum aliquot vicorum congregatio, Polonice opole dicta, quae limitum constituendorum causa plerumque convocabatur
RotPysdr p. 283 (a. 1418) : dominus Poznaniensis ... cum ... Al berto et Nicolao ... de Bnyn inter Curnik et Bnyn c-um alias «opole» statuerunt et dum «opole» celebrarunt, extunc «opole» ivit tam remote, quousque dominus Poznaniensis ipsum recalcitravit.
3. tłum, grupa (ludzi); coetus, caterva
StPPP III p. 59 (saec. XIV medio) : ne ad indicia venientes mulieres premant se turmis et c-bus masculorum.
RFil X p. 143 (saec. XVI in.in) : c-us i. e. congregacio hominum «pospolstwo».
4. otoczenie domu, podwórze; domus circuitus, area
KsgŁawKr p. 38 (a. 1368) : aream ... contiguam c-ui Peszconis Wynrici.
Cf. etiam ib. p. 116 (a. 1374) .
II. umowa; conventio, pactum.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)