General
Full Entry
More

CONSIDEO

Grammar
  • Formsconsideo, consedeo,
  • Etymology omnes praeter Dc. et BJ. s. v. consido; apud nos formae praes. coniug. III non occurrunt
  • Inflectional type -ere, -edi, -essum
Meaning Outline
  • I.
    • A. propr.
      • 1. sidere, sedere (prope alios)
      • 2. consistere, domicilium collocare, residere,morari
    • B. transl.
      • 1. + cum aliquo commanere (de coniugibus)
      • 2. + in aliquid (aliqua re) convenire de aliqua re
    • C. iur.
      • 1.
        • a. + arbitros designare, constituere
        • b. + aliquem causam alicuius coram iudice agere?
      • 2.
        • a. coli habitarique facere (agrum)
        • b. occupare, tenere
  • II.
    • A. propr. collabi, residere.
    • B. transl.
      • 1. situm esse
      • 2. desistere, evanescere, v. gr.
  • III. + consessum consilium congregatio, conventus (senatus urbani)

Pełne hasło

CONSIDEO s. (multo saepius) CONSEDEO, -ere, -edi, -essum
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • S.
  • Dc.
  • BJ.
  • A.
  • N.
(omnes praeter Dc. et BJ. s. v. consido; apud nos formae praes. coniug. III non occurrunt)
I. de hominibus
A. propr.
1. siadać, zasiadać, siedzieć razem (wraz z kimś); sidere, sedere (prope alios).
Additur
simul ( *Dogiel IV p. 140, a. 1446 ; AGZ VI p. 46, a. 1459). Indicatur ubi a. sq. dat.
PrzMog p. 45 : dum prandendum cuidam convivio ... c-rent.
b. sq. ad. c. sq. apud :
DŁUG. Op. p. 32 : ex thalamo, apud quem c-erat, se evolvens.
d. sq. in c. abl. Indicatur quo cum a. sq. dat.
KsgKaz p. 217 (a. 1388) : dum c-bamus domino de Plaschaw.
b. sq. cum. c. sq. circa:
KsgGrWp I p. 161 (a. 1393) : domini circa dominum capitaneum c-ntes.
d. sq. inter. Praec. zasiadać w charakterze urzędowym (w kapitule, w sądzie, w senacie itp.); de eis, qui ad negotia publica peragenda congregantur, v. gr. capitulariter (de canonicis KodMp IV p. 266, a. 1431) , in consistorio ( PommUrk VI p. 135, a. 1322) , in colloquio (generali: TPaw IV p. 616, a. 1396 ; CodEp III p. 248, a. 1476) , in iudicio bannito ( ArPrawn X p. 48, a. 1396 ; StPPP IX p. 56, a. 1462) , in praetorio ( RHist XVIII p. 63, a. 1450) , in senatu ( Tom. VII p. 338, a. 1525) , in summis terminis ( PrPol p. 103, a. 1394) , item de iudicibus ad cognitionem causae ( KodMp II p. 226, a. 1313) , ad iudicandum ( KodKrak p. 543, a. 1433 ; cf. Th. IV 434,33 sqq.), iudicialiter ( ARect I p. 443, a. 1502).
N. constr.
AGZ XIX p. 471 (a. 1500) : palatinus fecit ius (i. e. iudices ) c-re super Iudeum (i. e. Iudaeum iudicaturos ).
2. stanąć gdzieś, zatrzymać się, osiedlić się; consistere, domicilium collocare, residere,morari.
Constr.
a. sq. apud. b. sq. in c. abl.
B. transl.
1. cum aliquo współżyć z kimś (w małżeństwie); commanere (de coniugibus)
*CodVit p. 996 (a. 1409) : ex ... lege, quam (i. e. secundum quam ) cum predecessotrice regina ... c-bat rex.
2. in aliquid (aliqua re) zgodzić się, stanąć na czymś; convenire de aliqua re
SSrSil VII p. 175 (a. 1468) : in quam vim, quo respectu et quibus viis in treugas c-erunt.
Tom. IV p. 164 (a. 1517) : mtas regia cum cesare ... in hoc pacto c-edit, quod etc.
C. iur.
1. homines
a. arbitros wybrać rozjemców; designare, constituere
AGZ XIII p. 171 (a. 1444) : partes debent locare arbitros ... in duabus septimanis ... et quecunque pars non c-bit arbitros suos, illa succumbet viginti marcas parti illi, que c-erit cum arbitris.
b. aliquem zastąpić kogoś w sądzie? causam alicuius coram iudice agere?
StPPP IX p. 31 (a. 1425) : Petrus procurator ... c-edit Paulum ... dominum suum ... intercedit eum inter omnes actos suos.
2.
a. osiedlić, osadzić; coli habitarique facere (agrum)
AGZ XIII p. 178 (a. 1445) : infra istas octo septimanas Paulus tenetur agrum c-re alis «osadzycz», prout fideiussit, quod si non locaverit, extunc habent terminos ante se.
b. zajmować; occupare, tenere
AGZ XIV p. 337 (a. 1452) : si Nicolaus ... inveniret emptorem ad ... quartam partem advocacie, extunc Stephanus conductor de dicta advocacia condescendere debet, et solutionem quid c-ret alias «zassyedzal» (i. e. pro tempore, quanto eam tenuit ), hoc solvere debet Nicolao (-ai ed. ).
II. de rebus
A. propr. opadać, osiadać; collabi, residere.
Constr.
a. sq. abl. loci fundo (de liquore KADŁUB. p. 30 ) . b. sq. in c. abl.
B. transl.
1. znajdować się; situm esse
DŁUG. Hist. I p. 167 : omnium ... virtutum in Boleslao specimen c-isse.
Ib. IV p. 19 : villagium ... supra fluvium Wkra c-ns.
2. opadać, ustawać; desistere, evanescere, v. gr. de zelo ( KodWp V p. 43, a. 1403).
III. part. perf. solummodo in locut. consessum consilium zgromadzenie, sesja (rady miejskiej); congregatio, conventus (senatus urbani)
KodWp III p. 550 (a. 1384) : dictis bonis coram nobis in c-o consilio abrenunciavit.
KsgKaz p. 364 (a. 1396) : promisit in c-o consilio sive in pleno, quod etc.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)