General
Full Entry
More

COMPROMISSUM

Grammar
  • Formscompromissum
  • Etymologyancient Latin
  • Inflectional type -i
  • Part of Speechnoun
  • Genderneutre
Meaning Outline
  • I. mutua promissio, obligatio, pactum, foedus initum et promissum
  • II.
    • 1. iur. potestas controversiam decidendi arbitro (-is) a litigatoribus se eius iudicio obtemperaturos promittentibus data.
    • 2. eccl. potestas magistratum ecclesiasticum eligendi a dissidentibus electoribus in tres pluresve arbitros iuramento astrictos collata

Pełne hasło

COMPROMISSUM, -i n.
  • F.
  • Th.
  • S.
  • Dc.
  • B.
  • BJ.
  • H.
  • Ha.
  • N.
I. wzajemne przyrzeczenie, zobowiązanie się do czegoś, umowa, ugoda, przymierze; mutua promissio, obligatio, pactum, foedus initum et promissum
Lites I p. 435 (a. 1326) : in cuius c-i valetudinem firmiorem presentes subscribi fecimus.
KodWp V p. 191 (a. 1411) : c-um inter Mroczkonem subiudicem ... necnon totum capitulum ... initum et definitum in hunc modum.
Ita saepius.
II.
1. iur. t. t. akt, na mocy którego strony zgadzają się na rozstrzygnięcie sporu sądem polubownym; potestas controversiam decidendi arbitro (-is) a litigatoribus se eius iudicio obtemperaturos promittentibus data.
N. locut.
compromissum (sollemne) facere ( AKapSąd II p. 494, a. 1432 et saepius), item celebrare ( DŁUG. Hist. V p. 195 ) .
Iuxta ponitur
compromittere ( AKapSąd II p. 494, a. 1432 ; KodPol II p. 536, a. 1470 et saepius).
Constr.
a. abs. b. sq. in c. acc. personae
KodMp I p. 151 (a. 1296) : c-um exstitit in dominos ... Franciscum ... Reyboldum.
Lites I p. 443 (a. 1334) : litteris super ipsis treugis ac oo in magnificos principes ... facto.
Ita saepissime. c. sq. super :
ArPrawn I p. 184 (saec. XV) : c-um super ecclesia et controversiis.
Ita saepius. Cf. COMPROMISSIO II COMPROMISSUS.
Inde meton.
wyrok sądu polubownego; sententia ab arbitro lata
Lites II p. 56 (a. 1412) : arbitramur ... quod pendente c-o super graniciebus seu limitibus nullus audeat facere aliquam novitatem.
KsgPrzem I p. 184
( a. 1430) : Iuchno ... debet et tenetur solvere iuxta c-um vnam marcam ... Ywan.
Ita saepius.
Syn.
arbitrium ( GLcerv p. 505 ) .
2. eccl. zgoda wyrażona przez ogół niezgodnych wyborców na elekcję dostojnika kościelnego pod przysięgą przez trzy lub więcej wybranych spośród nich osób; potestas magistratum ecclesiasticum eligendi a dissidentibus electoribus in tres pluresve arbitros iuramento astrictos collata
*KodWp II p. 329 (a. 1317) : ecclesia Gneznensi ... vacante ... prepositus et capitulum eiusdem ecclesie ... deliberantes in ... electionis negotio per viam procedere c-i, tribus ex se ipsis ... eligendi ... concesserunt ... potestatem.
StPPP IV p. 189 (a. 1420) : uno contradicente non potest per viam c-i procedi.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)