- F.
- Th.
- Bl.
- S.
- Dc.
- H.
- Ha.
KodMp IV p. 287 (a. 1434) : villam ... comparuit perpetualiter atque emit (cf. Tom. VIII p. 106, a. 1526 : apud nonnullos mihi comparuit invidiam).
DŁUG. LibBen I p. 191 : areas ... iusto pretio comparuerunt.
Ib. p. 243 : interim quo censum non comparuerit.]
I.
A.
propr.
1.
aliquid
nabyć, zakupić, uzyskać;
in possessionem alicuius rei venire, emere, acqui
rere.
Syn.
emere (
DyplMog
p. 47, a. 1334
et saepius, sed opponitur
KsgKaz p. 222, a. 1389 : hereditates c-re aut emere).
Opp.
vendere (
MARTIN. OP. Marg.
fol. 86b
;
KodMp III
p. 72, a. 1348)
;.
N. locut.
missam
zamówić mszę; missam celebrandam curare
ConcPol IV p. 167 (a. 1455) : nullus ... confessorum confitenti sibi audeat penitencias inponere pecuniales ... neque laicis missas c-ndas iniungat.
Constr.
a.
sq.
dat.
personae.
b.
sq.
abl.
c.
sq.
ab (aliquo)
ZabDziej I p. 76 (a. 1465): Hurrak ... c-verat agrum a Swyrchoslo.d. sq. apud :
Lites II p. 258 (a. 1304) : Martinus ... hereditatem ... aput dominum Mysciwyum ... c-vit.e. sq. circa (aliquem)
StPPP IX p. 121 (a. 1483) : Iacobus ... c-uit ... bona circa dominum.f. sq. de :
Lites I p. 406 (a. 1339) : terram c-re de tanto precio.Cf. Th. III 2011,79. g. sq. pro α.
KsgŁawKr p. 39 (a. 1368) : quam ... marcam census annui magistra hospitalis pro decem marcis c-vit.
StPPP VIII p. 140 (a. 1385) : sortem ... Zachna pro sua pecunia ... c-uit.Ita saepius. β.
AKapSąd II p. 47 (a. 1419) : pro eisdem ... marcis c-ri debeat census pro altarista.
2.
aliquem
nająć; mercede conducere.
B.
transl.
(saec.
XV et XVI)
pozyskać coś, zdobyć, osiągnąć; acquirere aliquid, potiri aliqua re.
Syn.
acquirere (
Tom. V
p. 281,
a. 1520).
N. locut.
unionem
zawrzeć przymierze;
i. q. contrahere
CodVit p. 715 (a. 1426) : unionem fraternalem cum domino regi (sic ) dominoque principi (sic ) c-ndo.
II.
1.
sporządzić, zrobić, wykonać; efficere, conficere, fabricari.
N. glossam Pol.
AGZ XV p. 108 (a. 1470) : ad c-ndum alias «kv sprawyanyv» seminationem.
N.
in plumbum
oprawić w ołów;
plumbo includere
Visit. p. 710 (a. 1557) : fenestras ... cum membranis ... simplicibus non in plumbum c-tis.
2.
verba
składać;
componere.
N.
librum :
PP III p. 1 (a. 1427) : incipit liber, in quo continentur gesta ... iudicij banniti, c-tus sub anno ... per Iohannem custodem ciuitatis.
III.
A.
propr.
1.
act. przysposobić, przygotować, urządzić; parare, praeparare, ordinare.
N. astr.
nastawić, kierować; constituere, dirigere
COPERN. Rv p. 388 : per armillas astrolabicas ad Palilicium c-tas ... vidit Mercurium.
2.
refl.
a.
przygotować się; se praeparare
CALLIM. Rhet. p. 35 : dum se uxor ... c-at, commoratus est.
Inst. p. 131 : decet puerum, ut ad eam virtutem se totis uiribus c-et.
b.
zachowywać się; se gerere
Tom. V p. 305 (a. 1520) : rogamus ... mtem vram, ut... se ita c-re dignetur, ut ... ingens commune periculum ... requiret.
Ib. p. 356 (a. 1521) : vestra ... d(omina)tio ... ita se c-re consuevit, ut servis nequam omnia essent ad dicendum ... libera, probis autem ... ne hiscere quidem potestas fuit.
3.
pass. być; esse
ModlWW p. 22 : quia tu es, cui nichil difficile c-atur.
B. transl. (ap. DŁUG. tantum)
1.
przynieść, zapewnić, zgotować; afferre, parare.
2.
obmyślać, knuć; struere, machinari.
IV.
(saec.
XV et XVI)
impers.
comparatum est
(praec.
a natura)
urządzić, ustanowić, przeznaczyć; constituere, ordinare, sancire.
N. eodem sensu etiam pers.
NIC. BŁ. Serm. I p. 312 : porci a natura ita c-ti sunt, vt non eleuent caput sursum.
DŁUG. Hist. IV p. 521 : exortum autem eius sideris sibi uno ex cubiculariis notificante non secus, quam in fatum suum c-tum, verbis et gestu exhorruit.