General
Full Entry
More

CLERICALIS

Grammar
  • Formsclericalis, clericales, clericalia
  • Etymologyancient Latin
  • Inflectional type -e -ium
  • Part of Speechadjectivenoun
  • Gendermasculine
Meaning Outline
  • I.
    • 1. clericorum proprius
      • a. abstr.
        • α.
        • β.
      • b. concr.
      • c. + persona
    • 2. qui clerici est, ad clericum pertinet
  • II. qui ad discipulum spectat, discipuli est

Pełne hasło

CLERICALIS, -e
  • F.
  • Th. (rec.),
  • Bl.
  • S.
  • Dc.
  • B.
  • A.
  • N.
I.
1. duchowny, właściwy duchownemu; clericorum proprius
a. de abstr. praec. officium, ordo, status sim. Simili sensu militia ( ArHist V p. 277, a. fere 1405, cf. Th. III 1388,63).
Item
honor ( KodWp II p. 393, a. 1326) , honestas ( ArPrawn I p. 359, a. 1512) , mos ( ARect I p. 779, a. 1533) , privilegium ( ArPrawn X p. 242, a. 1408).
N.
α. facinus i. e. a clerico commissum ( DŁUG. Hist. V p. 427 ).
β. ius i. q. ecclesiasticum ( AKapSąd II p. 598, a. 1471).
b. de concr. , v. gr. habitus, tonsura ( Lites I p. 436, a. 1328 et saepius, cf. Th. III 1338,76 sq. ).
Syn.
sacerdotalis ( Lites I p. 436, a. 1328), opp. laicalis ( AKapSąd II p. 50, a. 1419).
c. persona i. q. clericus
PommUrk V p. 77 (a. 1312) : si heredes ... sint persone c-es aut femine etc.
APozn I p. 89 (a. 1442) : quatuor personas c-es.
2. należący do osoby duchownej, stanowiący własność duchownego; qui clerici est, ad clericum pertinet
ArPrawn V p. 175 (saec. XV) : de successione c-ium iumentorum.
N.
altare:
KodMp IV p. 321 (a. 1437) : clericus altaris s. Bartholomei ... suo et dicti sui clericatus siue altaris c-is nominibus.
II. właściwy klerykowi, żakowski; qui ad discipulum spectat, discipuli est
StPPP I p. 53 (saec. XIV medio): plerique clerici nostri ... bona patrimonialia tenentes ... sub umbra c-i debita ... servitia in facienda expeditione subtrahere consueverunt (cf. ib. in textu Pol. translato saec. XVI :pod cieniem żakowskim, et ib.III p. 128; ArPrawn V p. 127).
Ib. II p. 585 (a. 1449) : Johannes pro studio c-i ipsis pueris dare ... debebit ... et dummodo dicti pueri ad etatem annorum peruenerint etc.
N. abs. loco
subst. clericales m. et clericalia,, -ium n. rodzaj opłaty składanej proboszczom na prowadzenie szkoły parafialnej; stips ad regendam scholam parocho dari solita
AGZ II p. 67 (a. 1421) : appropriamus eciam memorate ecclesie annonas de laneis, mensales, c-es, columbacionem ... et alia omnia iura ecclesys parrochialibus in villis iure Thewtunico locatis ... dari solita.
Ib. p. 208 (a. 1471) : damus ... plebano ... c-es alias «zakowe» de quolibet kmethone ... ad festum Michaelis unum grossum et ad festum Pasche similiter.
AKapSąd II p. 415 (a. 1489) : c-ia eidem plebano deberi fassi sunt coloni, sed nolle dare propter absenciam magistri.
Ita saepius saec. XV. Cf. CLERICATURA III.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)