General
Full Entry
More

CISTA

Grammar
  • Formscista
  • EtymologyGr. κίστη
  • Inflectional type -ae
  • Part of Speechnoun
  • Genderfeminine
Meaning Outline
  • I. propr.
    • 1. scrinium, arca.
      • a.
      • b.
      • c.
      • d.
      • e.
        • α. + terrestris
        • β.
    • 2. arca pecuniae asservandae apta, thesaurus
  • II.
    • 1. + aquatica aquae receptaculum
    • 2. + currulis rhedae capsus
    • 3. + molendini disseptum molendini, ubi frumentum asservatur
    • 4. + pavimenti lacunar

Pełne hasło

CISTA, -ae f. (Gr. κίστη)
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • S.
  • Dc.
  • BJ.
  • A.
I. propr.
1. skrzynia; scrinium, arca.
N. glossam Pol.
CracArt V p. 71 (a. 1510) : c-a alias «truna».
Syn.
capsa ( Lites II p.273, a. 1412) ,cophinus ( *Dogiel V p. 27, a. 1308), scrinium ( DŁUG. Hist. III p. 143 ). Indicatur materia ferrea ( RachWaw p. 93, a. 1526) , lignea ( DŁUG. Hist. IV p. 527 ) . Indicatur cistae usus
a. sq. gen.
KodUJ IV p. 156 (a. 1535) : c-a vestimentorum.
b. sq. ad :
RachJag p. 212 (a. 1394) : c-a ... ad imponendum necessaria regalia ad viam.
Ib. p. 218 (a. 1395) : pro ... c-is ... ad vestimenta regalia seruanda.
c. sq. cum:
KsgŁawKr p. 12 (a. 1367) : c-am cum vestibus (cf. StPPP II p. 216).
StPPP II p. 238 (a. 1419) : pro duabus c-is cum «sbroya».
Ita passim.
d. sq. de :
CracArt I V p. 54 (a. 1413) : in c-a de vestibus.
e. sq. pro :
CodEp III p. 322 (a. 1481) : c-a pro conservandis contribuencium oblacionibus.
ChrOl p. 370 : in lacu c-am pro piscibus reservandis.
N.
α. terrestris in qua libri iudicii terrestris asservabantur
AGZ XIX p. 134 (a. 1502) : informationem ... habeo in c-a terrestri.
Cf. etiam StPPP III p. 47 (a. 1496).
Item
scabinalis ( StPPP XI p. 7, a. 1482 ; ib. p. 26, a. 1558).
β. certam quandam capacitatis mensuram intelligi
KsgKaz p. 515 (a. 1400) : tenetur unam c-am de cymento... dare ecclesie Corporis Christi.
CorpJP II I p. 254 (a. 1512) : libri ... a qualibet c-a ... per octo grossos.
ARect II p. 108 (a. 1545) : occasione ... viginti ... c-arum cernenti.
2. praec. szkatułka do przechowywania pieniędzy, skarbiec, kasa; arca pecuniae asservandae apta, thesaurus
StPPP VIII p. 230 (a. 1387) : c-am fregit et pecuniam recepit.
Cf.
ib. 727 (a. 1399). KodPol III p. 401 (a. 1431) : omnes ... pecunie ... monasterij ... reponantur in vnam c-am comunem.
Ita saepius. Additur gen. possessivus ecclesiae ( AKapSąd III p. 130, a. 1509) , zupparum ( TPaw I p. 197, a. 1506) , item adi. capitularis ( StKapWł p. 44, a. 1500) .
Syn.
fiscus ( AGZ VI p. 196, a. 1480) , thesaurus ( AKapSąd III p. 130, a. 1509).
II. meton.
1. aquatica et abs. : zbiornik na wodę; aquae receptaculum
PH V p. 104 (a. 1488) : aquam miserunt in c-a nova.
Ib. p. 103 (a. 1550) : c-as ... aquaticas in circulo extruere permisimus.
Item
canalis ( RachWaw p. 428, a. 1564).
2. currulis et abs. : pudło wozu; rhedae capsus
DŁUG. Op. p. 280 : quadrigam cum rotis et c-a.
CracArt V p. 349 (a. 1538) : c-e 2 currules vacue.
3. molendini sąsiek na zboże w młynie; disseptum molendini, ubi frumentum asservatur
AGZ XI p. 434 (a. 1458): item Stanislaus debet habere suam c-am specialem in molendino et homines Stanislai, qui frumenta molabunt ... debent insinere ad eandem c-am dicta frumenta.
Ib.XIII p. 546 (a. 1467) : tu repercussisti violenter ... molendini c-am, in qua fuerunt frumenta.
Cf. ib. XII p. 337 (a. 1470) ; ib. XV p. 181 (a. 1475).
4. pavimenti kaseton; lacunar
AKapSąd III p. 196 (a. 1519) : c-as eiusdem pavimenti ... lazurio ... colorare.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)