General
Full Entry
More

BULLA

Grammar
  • Formsbulla, bula
  • Etymologyancient Latin
  • Inflectional type -ae
  • Part of Speechnoun
  • Genderfeminine
Meaning Outline
  • I. propr. tumor globosus in aqua inflatus.
  • II. transl.
    • 1. vas globosum
    • 2. ornamentum globosum, pretiosus umbilicus
    • 3. eccl.+ panis panis albus capituli
    • 4. sigillum pendens
  • III.
    • 1. + apostolica, papalis (papae) decretum papale sigillo pendenti obsignatum
    • 2. diploma
  • IV. + sensu obscuro

Pełne hasło

BULLA s. BULA, -ae f.
  • F.
  • Th.
  • S.
  • Dc.
  • B.
  • BJ.
  • A.
  • H.
  • N.
I. propr. bańka wodna; tumor globosus in aqua inflatus.
N. transl. de homine
JAC. PAR. Tract. p. 51 : b-a quid inflaris, mortalis homuncio, uermis?
CRIC. p. 177, v. 4 : b-a sit omnis homo.
II. transl.
1. naczynie baniaste; vas globosum
Visit. p. 694 (a. 1557) : b-a aenea alias «bania» una.
2. ozdobny guz; ornamentum globosum, pretiosus umbilicus
CRIC. p. 21, v. 20 : tot torques, b-as, segmenta, monilia cerno.
3. eccl. panis et abs. biały chleb kapitulny; panis albus capituli
AKap Sąd I p. 457 (a. 1466) : in absentia alicuius dni daretur una b-a panis cuilibet ... pro familia.
Ib. p. 279 (a. 1497) : decreverunt panes cottidianos, qui in aliis ecclesiis communi appellatione b-e dici consueverunt, pro dnis residentibus habendos et distribuendos.
StKapWł p. 63 (a. 1500) : ut ... panum distributio incipiat et continuetur ... in b-is maioribus.
Ita saepius.
4. pieczęć wisząca; sigillum pendens
KodWp I p. 100 (a. 1220) : quod super hoc factum extitit, ... presenti pagina scribi fecimus ... et b-e nostre munimine roborari.
KodMaz(K) p. 251 (a. 1226) : presens privilegium fieri et b-a aurea ... fecimus communiri.
PreusUrk I p. 81 (a. 1233) : constitutiones b-arum nostrarum appensionibus roboravimus.
KodMp I p. 86 (a. 1265) : litteras ... cum uera b-a plumbea et filo serico.
Ita saepius.
N. locut.
sub bulla zaopatrzony pieczęcią; bulla ornatus
Lites I p. 8 (a. 1320) : rescriptum apostolicum sub vera b-a et sub data XV mensis Augusti.
Paulo liberius vero
DŁUG. LibBen III p. 2 : libertates ... immunitates ... sub b-is apostolicis continentur.
III. Meton.
1. apostolica, papalis (papae) et abs. rozporządzenie papieskie opatrzone wiszącą pieczęcią; decretum papale sigillo pendenti obsignatum
KodMp II p. 81 (a. 1250) : episcopi ... b-am... Innocentii papae transcribunt.
StPPP III p. 24 (a. 1359) : iuxta b-am apostolicam.
AAlex p. 280 (a. 1503) : iuriste sive theologi ... non per b-as aut favores ... promoti.
N.
a poena et a culpa in agone przywilej odpustowy na godzinę śmierci; indulgentia, qua peccata in hora mortis remittuntur
StWłocł p. 18 (a. 1477) : si vero decedens b-am papalem habeat a poena et a culpa in agone, servetur eius forma in absolvendo.
N. syn. et iuxta posita
litterae apostolicae ( AKapSąd II p. 627, a. 1478) , concessio ( DŁUG. LibBen I p. 116 ) , privilegium ( ChrClar p. 435 ; AKap Sąd III p. 336, a. 1515). ;
N. constr.
a. sq. gen. subi. ( ) et obi.
AAlex p. 40 (a. 1501) : facta sunt ex concessione b-ae ... iubilei.
b. sq. ab, cf.
c. sq. de:
AAlex p. 463 (a. 1505) : copiam b-e apostolice de archiepiscopatu ... Culmensi.
d. sq. super:
ZabDziej III p. 482 (a. 1497) : b-am ... papae super non solvendis decimis.
2. akt, dokument; diploma
AKapSąd I p. 629 (a. 1518) : canonici sunt ambigui ... sub quibus haec arenda condicionibus debeat fieri, voluntque prius videre b-am ipsius arende.
IV. w znaczeniu niejasnym; sensu obscuro
RFil XVI p. 328 (a. 1426) : senex arat unguibus ora ... findit niueas de pectore b-as.
ZabDziej III p. 265 (a. 1493) : Paulus ... diffamat bonos homines in b-a sive cathedra.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)