General
Full Entry
More

BAPTIZO

Grammar
  • Formsbaptizo, baptiso, baptiszo
  • EtymologyGr. βαπτίζω
  • Inflectional type -are, -avi -atum
Meaning Outline
  • I. immergere, abluere, intingere
  • II. eccl.
    • 1. baptismum administrare.
    • 2. pueri baptisandi sponsorem esse
    • 3. + signo sanctae crucis cruce signare
  • III. nominare, vocare

Pełne hasło

BAPTIZO s. BAPTISO s. BAPTISZO, -are, -avi -atum (Gr. βαπτίζω)
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • S.
  • Dc.
  • B.
  • BJ.
  • A.
  • N.
[3. sg. ind. fut. II act. baptiserit:
StSyn VI p. 19 (a. 1415) : tres tantummodo baptiserit.]
I. zanurzyć, myć, moczyć; immergere, abluere, intingere, cf. Th. II 1720, 51 sqq.
II. eccl. t. t.
1. chrzcić; baptismum administrare.
N. constr.
a. sq. in c. abl.
StSyn VI p. 25 (a. 1408) : non differant pueros debiles etiam sine sale in pura aqua b-re.
b. sq. in c. acc.
CodVit p. 607 (a. 1423) : nullus Christianorum ... ritus Romani audeat pueros suos in scismaticam sectam ... b-re.
2. trzymać dziecko do chrztu; pueri baptisandi sponsorem esse
KodWp I p. 63 (a. 1209) : actum est hoc ... tempore, quo b-vit dux Wladizlaus filium ducis Henrici.
ArHist V p. 136 (a. 1458) : Margaretha respondit: iam iocos non facias mecum, quia tibi b-ui puerum et sum compatrissa tibi.
NIC. BŁ. Tract. fol. 29a : episcopo reservatur fornicans cum filia, quam b-uit vel ad confirmationem tenuit.
3. signo sanctae crucis przeżegnać; cruce signare
AGZ XIII p. 393 (a. 1462) : Andreas ... debet manu dextra faciem suam cruce consignare et dicere hec verba: ego b-o signo sancte crucis faciem meam etc.
III. nazwać po imieniu,wymienić; nominare, vocare
AKapSąd II p. 571 (a. 1256) : suppellectilia ... quocunque vocabulo b-entur et nominentur.
CodVit p. 602 (a. 1423) : barones legato svasuerunt, ut in exposicione legacionis ... nequaquam ... Sigismundum regem Romanorum nominaret nec aliqua contra sanctam veritatem evangelicam, quam ipsi sic b-ant, diceret.
StPPP IX p. 154 (a. 1495) : quero in iure, vtrum iam debet nominare vel b-re, quod sibi testimonium in subsidium recepit.
Ib. paulo infra quero in iure, vtrum debet nominare vel b-re alias «okrsczicz» hoc testimonium.
GŁOG. Alex. II fol. C la : ego b-or Conradus.
N. sq. abl.
StPPP II p. 386 (a. 1433) : interrogatus bis, ter et quater dixit: terminum secundum prorogo, non b-ns aliqua infirmitate (i. e. nullum morbum causam nominando ).
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)