General
Full Entry
More

AUCTORISO

Grammar
  • Formsauctoriso, auctorizo, autoriso, authoriso
  • Etymologyauctor
  • Inflectional type -are, -avi, -atum
Meaning Outline
  • I. iur. auctoritatem tribuere, confirmare, approbare
  • II.
    • 1. auctorem esse
    • 2. potestatem gerere
    • 3. iur.evictionem praestare, excipere

Pełne hasło

AUCTORISO, -are, -avi, -atum scr. auctorizo,, autoriso,,authoriso (auctor)
  • Dc.
  • B.
  • BJ.
  • A.
  • H.
I. iur. t. t. udzielić czemuś mocy prawnej, zatwierdzić coś; auctoritatem tribuere, confirmare, approbare
KodMp I p. 252 (a. 1340) : decreuimus ipsum transcriptum a-tum fore, et sibi in omni loco adhibendam plenam fidem.
LiegnUB p. 136 (a. 1353) : ciuibus nostris ... omnia jura ... approbamus, a-amus et confirmamus.
KodWp III p. 128 (a. 1359) : ea, que coram capitaneis et officialibus regum fiunt et contrahuntur, a regibus ... approbantur ... et a-antur.
Ztschr. V p. 124 (a. 1393) : dominus a-vit et approbavit praemissa statuta de balneo.
Ita saepissime.
N.
matrimonium :
ConcPol VII p. 159 (a. 1420) : matrimonia non a-etis in locis secretis.
Hoc sensu etiam transl.
*Tom. IV p. 275 (a. 1518) : cupientes, ut tam sollennes nuptie donis spiritualibus a-entur et decorentur.
Item de personis
OSTR. p. 117 : in hoc etiam dignitas regia ... laeditur, quod in regno regii non creantur tabelliones ... caesarei tantum et pontificii a-antur hactenus.
Eodem sensu
WŁODK. p. 245 : error a-ntis (ed. -ntes) non excusat peccantem.
Audacius dictum
*CodVit p. 549 (a. 1422) : Sigismundus dux errores Bohemorum laudando et a-ndo ... versus Bohemiam ... procedit.
II.
1. .być sprawcą czegoś; auctorem esse
*PommUrk II p. 529 (a. 1284) : qui prefatos dominos ad conseruandum pacis federa ... inducent ac eos a-nte Domino reducent ad optate pacis ... vnionem.
Ib. V p. 125 (a. 1313) : suborta materia questionis ... nobis mediantibus et a-ntibus per amicabilem compositionem taliter est finita.
DŁUG. LibBen I p. 270 : Hedvigi instigante, ... imo hanc rem a-nte Vladislaus rex collegium psalteristarum instituit.
2. sprawować władzę; potestatem gerere
DyplMog p. 118 (a. 1440) : actum ... anno nativitatis Domini ... indictione tertia, sacro concilio Basiliensi a-nte, die etc.
KodUJ II p. 38 (a. 1444) : haec acta sunt anno ... sacrosancta Basilensi synodo a-nte.
Item per metonymiam
ChrClar p. 458 : tempore synodi ... durante et a-nte.
Immo in malam partem: rządzić się; ad libidinem arbitriumque suum agere
Concl. p. 196 (a. 1535) : proinde, ne sic in ea domo a-rent laici, et pro arbitrio suo eam, cui vellent, condescenderent ... conclusum est etc.
3. iur. t. t. udzielić rękojmi za wady prawne (przy sprzedaży rzeczy); evictionem praestare, excipere
PommUrk V p. 190 (a. 1314) : promittentes ... quamlibet partem proventuum venditorum ... ab omni homine defendere, a-re et disbrigare.
DyplMog p. 47 (a. 1334) : promittens ... ipsam scolthetiam ab omni homine et universitate legitime defendere, a-re et disbrigare.
Ita saepius. Ad rem cf. R. Taubenschlag,Odpowiedzialność za wady prawne przy pozbyciu własności, RHist LXVIII p p. 338 -348.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)