- F.
- Th.
- Bl.
- S.
I.
chęć, dążenie do czegoś, pragnienie, żądza; actus
appetendi, desiderium, cupido.
N.
libidinis: ZABOR. Coel
ib. p. 6 : propter a-um libidinis: cohibendum.
Simili sensu
carnalis (
*CodEp II
p.207,
a. 1427).
N.
glossam
Pol.
GLb p. 7 : a-us «chącz».
N.
locut.
a. a-um amplecti (
CodPom
p. 323,
a. 1221)
; opp.
a-um avertere (
DŁUG. Hist. V
p. 269
)
. b. motus a-uum :
WŁODK. p. 217 : concordia ... in hoc consistit, quod motus a-uum eorum ... sunt consentientes.
II.
phil. pożądanie
(jako trwała dyspozycja), popęd, skłonność;
impetus, cupiditas,voluntas. Distinguitur
α. naturalis
pożądanie naturalne; qui
natura alicui inest
MATTH. p. 94 : omnis enim res naturali a-u et inclinatione in esse manere desiderat.
STOB. Parv. fol. B Ia : est quidam a-us naturalis in materia.
β.
animalis
pożądanie zwierzęce;
animalis proprius
GŁOG. Anim. fol. 69b : mentio de a-u animali, qui est specialis potentia anime.
STOB. Parv. fol. D IVb : a-us animalis differt a motu naturali, cuius principium est a-us naturalis sive inclinatio consequens naturam sine aliqua cognitione.
γ.
sensitivus
pożądanie zmysłowe;
i. q. sensuum
GŁOG. Anim. fol. 70b : a-us sensitiuus distinctus est ab a-u naturali.
Ib. fol. 71b : duplex est a-us sensitiuus, scilicet irascibilis et concupiscibilis.Ib. a-us animalis est duplex, scilicet sensitiuus et intellectiuus.
δ.
rationis
pożądanie rozumowe
GŁOG. Anim. fol. 71b : apud theologos a-us rationis vocatur vir, sensitiuus autem femina.
Simili sensu
intellectivus
GŁOG. Anim.
fol. 71a
Constr.
ad
I—II: a.
abs.
b. alicuius rei. c. ad aliquid :
ArHist VIII p. 321 (a. 1499) : valde non bonum a-um habent ad movendum in campum.
GŁOG. Anal. fol. 18b : a natura inest nobis a-us ad scire.
III.
łaknienie,apetyt; cibi et potus
cupiditas.
Additur
ad comedendum :
MPH VI p. 488 (saec. XV) : nullum a-um ad comedendum habens.
N.
caninus
t. zw. wilczy głód; qui
nunquam satiari potest
MPH V p. 848 (a. 1460) : defectum stomachi, quem ... a-um caninum vocant.
N.
locut.
appetitum prosternere
stracić apetyt;
i. q.
amittere
DŁUG. Op. p. 109 : omni a-u prostrato ... omnem cibum et potum perosus est. AP-PETO5. APETO, -ere, -ivi 5. -ii, -itum F. Th. Bl. S.
I.
trans. I.
napadać,godzić na kogoś lub coś; aliquem vel aliquid hostiliter
petere,aggredi,
invadere.Saepius
sq.
abl.
modi
,v.
gr. sagittis, telis, insidiis sim.
N.
α.
morsu
ugryźć; mordere,
β.
veneno
podać truciznę;
venenum alicui dare.
γ.
per prolepsin vulneribus zranić,vulnerare (
Tom. VI
p. 185, a.
1522).
δ.
refl. godzić na
siebie samego;
se ipsum ferire
KADŁUB.
p. 211
: alios ferro pre meroris angustia se a-ntes.
N.
locut.
fata aliquem appetunt
zbliża się czyjś koniec; de eo, qui in
perniciem agitur (exLiv. 5, 19, 1
DŁUG
.Hist. I
p. 245
, 314; III
p. 24
; IV
p. 505
).
2.
dążyć do czegoś,pragnąć,pożądać; aliquid quaerere, cupere,
optare.
Additur desiderio (
*KodWp I
p. 7,
a. 1075
et saepius).
Constr.
a.
sq.
acc.
b.
sq.
inf.
c.
sq.
in
c.
acc.
DŁUG. Hist. II p. 190 : Svantopelcus in summam totius principatus Pomeraniae a-re coepit,
d.
abs.
odczuwać głód, apetyt;
sc.
cibum
Tom. V p. 356 (a. 1521) : ut stomachus bene digerere nequeat et a-re.
3.
żądać, domagać się;
postulare,quaerere
StPPP IX p. 28 (a. 1525) : fecit Gregorius registrum a-re.
4.
szukać, wybrać;
quaerere, eligere
DŁUG. Hist. IV p. 727 : se... malle ... pro fide ... gloriosam mortem quam turpem fugam a-re.
AKapSąd I p. 297 (a. 1515) : in qua epidemiamulti ... mortes immaturas a-re (i.q. oppetere ) coacti sunt (cf.ib. III p. 302 ).
Item
casum :
PEREGR. fol. 3b : casum a-it, qui postpositis gradibus per abrupta quaerit ascendere.
II.
intrans,zbliżać się, nadchodzić (o czasie);
appropinquare, advenire (de
tempore).