- F.
- Th.
- Bl.
- S.
- Dc.
I.
A.
abstr.
1.
długi przeciąg czasu, odległa przeszłość;
temporis praeteriti longum spatium.
Additur
temporis :
KodMp II p. 26 (a. 1217) : ne quantalibet temporis a-s huius donacionis robur possit eneruare.
Ib. I p. 130 (a. 1285) : ne temporum a-s gesta rerum humanarum pati cogat naufragium obliuionis.In imagine dicitur de a-e oblivionis matre vel oblivione a-is filia ( KodKKr I p. 13, a. 1213 et saepius).
N.
futura
przyszłość;
i. q. posteritas
KodMaz(K) p. 207 (a. 1221) : ne ... huic praesenti actioni ... futura a-s ... valeat derogare.
N. locut.
per a-em
mocą dawności; vi diuturnitatis
KodMp IV p. 188 (a. 1421) : granicie ... a pariete ... Gnyeschowske ... vadunt per a-em.
2.
dawność;
vetustas
litterae (
KodWp II
p. 258, a.
1307
et saepius), locationis (
AKapSąd III
p. 87, a.
1502).
N.
podeszły
wiek; aetas provecta
DECIUS p. 43 : ex qua consorte ut a-e frigescente nullam suscepit prolem.
B.
concr.
1.
dawne dzieje i obyczaje, starożytność;
res antiquis temporibus gestae, mores
antiqui.
In imagine dicitur de a-e canescente
(
KodWp II
p. 39, a.
1291
; cf.
ib. I
p. 46
).
N.
α.
tradycja starochrześcijańska; de priscorum Christianorum doctrina
MARTIN. OP. Marg. fol. 7a : a-s a sanctis patribus accepta a modernis est obseruanda.
β.
pl. tytuł
dzieł archeologicznych np. Warrona, Dionizjusza z
Halikarnasu; inscriptio operum
(v.
g. Varronis,Dionysii Halicarnassensis), quibus mores atque instituta antiquorum
tractantur.
2.
dawne pokolenia; de
eis, qui antiquis
temporibus vixerunt.
Appellatur in imagine
cana (
PAUL. CR.
p. 3
).
Additur
hominum:
MARTIN. OP. Chr. p. 390 : tantae pluuiae ... quantas nulla hominum memorat a-s.
N.
przodkowie; maiores
KodWp III p. 283 (a. 1366) : advocaciam ... Iohannes ... et sua a-s tenuerunt pacifice et quiete.
II.
iur.
przedawnienie; praescriptio
KodKKr I p.251 (a.1353) : allegando praescriptionem et diuturnitatem seu a-em.
KodWp III p. 93 (a. fere 1357): secundum consuetudinem terrestrem a-is.
StPPP VIII p. 229 (a. 1387) : Iasco et Wroczlaus ... pro vestimentis et pecoribus ... euaserunt per a-em.
TPaw III p. 261 (a. 1393) : tenebitur respondere nulla a-e evadendo vel longitudine.
KsgCzer p. 20 (a. 1409) : hereditatem exemant quandocumque possent, ut nulla in hoc a-s posset esse et annorum revocatio.
III.
godność, powaga, znaczenie;
auctoritas, dignitas,
valor.