General
Full Entry
More

ALLIGO-1

Grammar
  • Formsalligo, allego
  • Etymologyancient Latin
  • Inflectional type -are, -vi, -tum
Meaning Outline
  • I.
    • A. propr. ad aliquid ligare, annectere.
    • B. transl.
      • 1. adiungere, addere
      • 2. pass. refl.
        • a. cum aliquo coniunctum, alicui subiectum esse
          • α. eccl. de sacerdote aut episcopo
          • β. iur.+ iuri supremo i. q. subiectus
        • b. sociumse alicui adiungere, foedus cum aliquo inire
  • II.
    • A. propr.
      • 1. constringere, artare (praec. vinculis).
      • 2. devincire (zonam), obligare (vulnus)
    • B. transl.
      • 1. rigidum reddere, astringere.
      • 2. capere mentem, animum alicuius

Pełne hasło

AL-LIGO s. . ALLEGO, -are, -vi, -tum
  • F.
  • Th.
  • S.
  • Dc.
  • B.
  • BJ.
  • A.
  • N.
I.
A. propr. przywiązać; ad aliquid ligare, annectere.
Constr.
a. alicui rei. b. circa aliquid.
N.
navem zarzucić kotwicę; iacta ancora sistere.
B. transl.
1. dołączyć; adiungere, addere
KodUJ II p. 222 (a. 1463) : quos quidem articulos una cum praefatis nostris literis et aliis ipsis a-tis et affixis.
StWłocł p. 15 (a. 1477) : quae nova avisamenta ... his nostris litteris duximus a-nda.
2. pass. et refl. alicui
a. być związanym z kimś, zależnym od kogoś; cum aliquo coniunctum, alicui subiectum esse
KodWp I p. 464 (a. 1280) : homines domui Hospitalis s. Sepulcri debito servicio a-ti.
WŁODK. p. 254 : cui (sc. Deo ) principaliter a-ri debemus, tamquam indeficienti principio.
Tom. XIV p. 696 (a. 1532) : qui ... se serviendi officiis ... regi vel principibus a-runt.
N. part.
α. eccl. o kapłanie lub biskupie; de sacerdote aut episcopo
*KodKKr I p. 12 (a. 1208) : ad ius ... plus accedit, ut ecclesie de diocesi propria in pastorem vir prouideatur idoneus quam episcopus alii ecclesie a-tus.
KodWp V p. 301 (a. 1426) : regimen ac curam dictarum animarum, quibus ... decanus fuerat a-tus, vicarijs perpetuis ... committentes.
β. iur. iuri supremo podległy sądowi najwyższemu w ...; i. q. subiectus
StPPP IX p. 65 (a. 1467) : ipse actor a-tus existens iuri supremo castri Thynyecz.
b. sprzymierzyć się, zawrzeć sojusz z kimś; sociumse alicui adiungere, foedus cum aliquo inire
*CodEp III p. 80 (a. 1455) : quod maiestas regni ... turpibus Pruthenorum monopoliis a-etur.
AAlex p. 249 (a. 1503) : communitates et potentatus sunt ei (sc. regi Angliae ) a-ti.
Eodem sensu sine dat.
*Dogiel I p. 163 (a. 1470) : nos invicem univimus ... a-vimus et confaederavimus.
DŁUG. Hist. III p. 407 : foedera, quibus Iagello cum ... Ordine Cruciferorum contra se ([sc. ducem Kieystut)] a-verat.
II.
A. propr.
1. de animantibus: związać, skrępować; constringere, artare (praec. vinculis).
2. de rebus: związać (wstęgę),obwiązać (ranę); devincire (zonam), obligare (vulnus).
Constr.
a. aliqua re.
N. in imagine
animam fune infernali ( AKapSąd III p. 48, a. 1478). b. in aliqua re:
PEREGR. fol. 64a : presbiter ... stricte a-tus in testiculis.
B. transl.
1. ściąć, zamrozić; rigidum reddere, astringere.
N.
morbo :
DŁUG. Op. p. 315 : Mirochina ... morbo hydropisis detinebatur a-ta.
2. opanować, opętać; capere mentem, animum alicuius (v. g. de socordia: HUSSOW. p. 6 v. 18). Sed multo saepius part. perf. crimine ( Lites II p. 317, a. 1413) , peccato ( *KodTyn p. 360, a. 1453) , passione ( DŁUG. Op. p. 50 ) , superstitione ( DŁUG. Hist. I p. 132 ).
N.
spiritu Divino napełniony; i. g. afflatus
Tom. XIV p. 104 (a. 1532) : a-tus spiritu apostolus ... inquit etc.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)