- F.
- Th. (ass-),
- S. (ass-),
- A.
ZabDziej IV 1 p. 7 : alii ... nobiles in praesentia contractus adherant;3. sg. ind. fut. adherit
ArPrawn X p. 237 (a. 1408) : in ecclesia, cum maior multitudo ... adherit in divinis;ind. pf. afuit
CodVit p. 377 (a. 1416) : novit ille ... qualiter nobis ... inherebat affectus ... quantaque diligencia nobis afuit.
APozn II p. 112 (a. 1482) : ego Hector ... presens suprascriptis afui;part. fut. afuturus
StPPP VIII p. 351 (a. 1389) : tercio die ... festi Nativitatis Christi afuturi.
CIOŁ. Lib. II p. 160 : ut afuturis occurramus dispendiis;part. praes. adessentibus
Lites I p. 185 (a. 1419) : cum comendatoribus tunc sibi adessentibus.]
I.
1.
de personis: być obecnym,przebywać gdzieś, brać udział w czymś; praesentem esse aliquo loco, interesse alicui rei.
Saepe additis vocibus: personaliter, praesens ((
Lites I
p. 67
;
ib. II
p. 81
;
KodMp IV
p. 395
;
Tom. II
p. 26
).
;
Constr. :
a.
abs.
b.
c.
adv.
loci.
c. alicui rei
vel actioni (saepissime)
N.
alicui
*WiadPol p. 73 (a. 1573) : omnes, qui ei familiarius a-uere, confirmant etc.
d. aliquid
Tom. II p. 261 (a. 1513) : exercitus noster ad Smolensko, ubi dux Moscorum presens illam oppugnandam aderat, profectus est (nisi potius leg. ad illam opp.).
e. ad aliquid.
f. circa aliquid
StPPP VI p. 237 (a. 1523) : circa hanc spoliationem ego aderam.
g. in aliqua re vel
actione.
h. in praesentia alicuius actionis
ZabDziej IV 1 p. 7 (a. 1544) : nobiles in praesentia contractus a-ant.
2.
de rebus, praec.
abstr. być,
znajdować się, zachodzić
gdzieś wzgl. u kogoś;
praesto esse, ad manum
esse,alicui esse.
Constr. :
a.
abs.
b.
c.
dat.
personae vel rei.
c.
c.
adv.
loci
DŁUG. Hist. I p. 371 : a-uit illico virtus divina... terrena superior.
d.
sq.
in
c.
acc.
Ib. p. 150 : repente divina ultio in irrisores a-uit.
N.
locut.
consensus, voluntas adest ad aliquid
vel
cum aliquo
zgadzać się na coś lub z kimś;
consentire ad aliquid vel cum aliquo
KodWp III p. 663 (a. 1393) : domino regi, cum voluntas sua ad hoc a-rit et mandatum … teneor ... deservire.
CodVit p. 73 (a. 1401) : nobilium ..., quorum quamvis nomina singulatim hic non sunt expressa, ipsorum tamen consensus ad subscripta a-st.
APozn II p. 293 (a. 1495) : ego ore meo recognoscere volo, quod voluntas mea cum ipsis a-uit;infirmitas a-st aliquem choroba nawiedza kogoś; morbus aliquem invadit,corripit
StPPP XII p 81 (a. 1527) : si ... procura torem a-sset aliqua causa praesertim infirmitas;vita mihi comes a-st pozostaję przy życiu; vita mihi suppetit
KodKrak I p. 30 (a. 1352) : eo tempore, quo vita ipsi sorori Elyzabetht comes a-uerit.
3.
de tempore: nadchodzić;
venire;
usurpatur
praec.
part.
fut.
act. a-turus
a.
de
die, festo, termino
sim.
praec.
proxime a-turus
najbliższy; proximus
StPPP VIII p. 351 (a. 1389) : tercio die ... festi Nativitatis Christi a-turi.
KsgŁawKr p. 215 (a. 1393) : super festo sancti Michaelis proxime a-turo.
StPPP VIII p. 583 (a. 1398) : ad festum Natiuitatis Christi secundum proxime a-turum.
b. temporibus a-turis i. q. futuris
PrzywKr p. 10 (a. 1375) : nostris ... qui nunc sumus et successorum nostrorum, qui pro temporibus fuerint a-turis, nominibus facimus ... omagium. KodKKr IIp. 122
( a. 1387) : villam vniuersis ... iuribus ....frui volumus ... perpetuis temporibus a-turis.
CodVit p. 12 (a. 1387) : huiusmodi donatio, assignacio et legacio per ... regem ... nequeant nec debeant violari perpetuis temporibus a-turis.
II.
przychodzić,przybywać;
venire, appropinquare,
praec.
apud poetas; sed
cf.
KADŁUB.
p. 110
;
Tom. XIII
p. 277
.
III.
wspierać, wspomagać; auxilio
esse, iuvare.