General
Full Entry
More

ADAEQUO

Grammar
  • Formsadaequo, adequo
  • Etymologyancient Latin
  • Inflectional type -are, -avi, -atum
Meaning Outline
  • aequum reddere,exaequare
    • I. propr.
    • II. transl.
      • 1.
        • a. amplitudine et situ
        • b. monetam,pondus ubicumque paria facere
        • c. parem fieri
        • a.
        • b.
      • 2.
        • a. in oneribus, tributis solvendis
        • b. in proventibus de ecclesiasticis beneficiis
        • c. dignitate
        • d. in vitae agendae modo et moribus
    • II. accommodare, aptare

Pełne hasło

ADAEQUO s. ADEQUO, -are, -avi, -atum
  • F.
  • Th.
  • S.
  • Dc. (-ari)
  • BJ.
  • A.
zrównać,wyrównać; aequum reddere,exaequare.
I. propr.
N. locut.
solo zrównać z ziemią, kompletnie zniszczyć; ad imum, penitus destruere; eodem sensu: planitiei
SSrSil I p. 71 (a. 1482) : qui conscendit propugnacula civitatis ... municionem destruens et planiciei a-ns.
Constr. :
a. aliquid.
b. aliquid alicui rei.
II. transl.
1. res
a. co do rozmiarów i położenia; amplitudine et situ
CodEp II p. 185 (a. 1425) : diocesis, que ... propter sui latitudinem et situm ... uni ex ecclesiis kathedralibus regni Polonie poterit a-ri.
b. ujednostajnić monetę,wagę; monetam,pondus ubicumque paria facere
Tom I. App. p. 29 (a. 1508) : de monete ... adequatione sic fecimus … prout vra ptas ... accepit, et insuper conamur, ut granum et pondus a-emus.
Dogiel IV p. 23 (a. 1251) : unus (modius sc. ) siliginis in mensura Vladislaviensi ... cui mensura Culmensis est a-ta ... persolvatur,
cf. ADAEQUATIO I 2.
c. pass. dorównać; parem fieri
KodKKr I p. 89 (a. 1263) : si exponeretur venale ([praedium sc.)] ... cuicumque summe ... nostri debiti numquam posset precium a-rj.
Constr. :
a. aliquid alicui rei.
b. aliquid cum aliqua re.
2. personas
a. co do ciężarów,podatków; in oneribus, tributis solvendis
CorpJP III p. 155 (a. 1511) : villae ... monasteriorum a-antur villis nobilium in solvenda exactione duorum grossorum.
b. co do dochodów pochodzących z beneficjów kościelnych; in proventibus de ecclesiasticis beneficiis
AKapSąd I p. 39 (a. 1436) : de bonis divisis dnorum a-torum eorumque fructibus.
ArPrawn V p. 501 (saec. XV) : a-ti vero corpora beneficiorum suorum in provisionibus suis defalcabunt,
cf. ADAEQUATIO I 2 .
c. co do godności; dignitate
CodVit p. 829 (a. 1429) : idem heretici ... omnes nobiles, plebeios ... nituntur a-re.
NIC. BŁ. Serm. II p. 159 : quem Augustinus ... prophetis a-at.
d. refl. co do sposobu życia i obyczajów; in vitae agendae modo et moribus
GALL p. 398 : cuius loco ... filius eius subintravit, qui paternae probitati et audaciae gestis sese militaribus a-vit.
NIC. BŁ. Serm. I p. 35 : non sufficit ergo praelato ad salutem a-ri subditis in vita et conversatione.
II. uzgodnić,dostosować; accommodare, aptare
AGZ VI p. 160 (a. 1472) : commiseramus predictos articulos cum terrigenis dominiorum ... Russie et mercatoribus examinari, a-ri et concordari, ne forte in offensam alicuius status visi fuissent ... declinasse.
AAlex p. 458 (a. 1505) : a-re ... voluntates suas suaque consilia voluntatibus et consiliis illorum.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)