Ogólne
Pełne hasło
Więcej

EXSEQUOR

Gramatyka
  • Formyexsequor, exequor
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -i, -secutus s. sequutus sum
Znaczenia
  • 1. pass. pass. inf. praes. con. praes. con. part. perf.
  • 2. act. inf. praes. ind. praes. con. praes. sg. ind. perf. sg. imp.+ exsequere: exsequet: exsequant: exequistiexsequito:
  • I. sequi, cum aliquis ad sepulturam effertur, sepelire (saec. XV)
  • II. assequi,consequi, nancisci.
    • α. + pignus exsecutum fere i. q. iure obtentum
    • β. + opportunitatem i. q. capere
  • III.
    • 1. iur.+ aliquem aliquid ad finem vel ad effectum adducere, perficere, absolvere, facere, agere.
      • c.
    • 2. + censum, debitum exigere, exposcere.
  • IV. exercere, colere, celebrare, observare.
  • V.
    • 1. exquirere, investigare, persequi.
    • 2. (ex)petere
  • VI. (aliquid verbis vel scriptis) persequi, exponere, explicare,describere
  • VII.
    • 1. tractare, habere
    • 2. solvere
    • 3. + exsecutioni (exercendum) mandare

Pełne hasło

EXSEQUOR s. EXEQUOR, -i, -secutus s. sequutus sum
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • S. (
  • L. et
  • A. s.
  • v.
  • exe-)
[
1. formae pass. sensu pass. : inf. praes.
AKapSąd III p. 193 (a. 1518) : testamenta ... debeant ... ab executoribus ... exequi.
con. praes.
KodMp II p. 151 (a. 1281) : testamentum ... exequetur.
AKapSąd III p. 118 (a. 1507) : ne processus peregrini recipiantur ... aut exequantur.
con. impf.
ŹrWaw I p. 5 a. 1443) : cum ... in utraque ecclesiarum ... pro pompa sive solemnitate exequeretur baro mortuus.
part. perf. KodKKr I p. 289 (a. 1361) ; PommQu p. 86 (a. 1388) et vulgo.
2. formae act. : inf. praes. exsequere:
DokMp II p. 380 (a. 1441) : licebit rectori ... censum non solutum ... exequere et extorquere.
PP III p. 203 (a. 1451) : vt sint potentes exequere omne testamentum suum.
ind. praes. exsequet:
AAlex p. 189 (a. 1502) : forsan ... silentio non transibit id domino capitaneo, quod non exequet mandata.
con. praes. exsequant:
ConcPol VI p. 188 (a. 1398) : ut ipsos exequant.
2. sg. ind. perf. exequisti infra 1528,1. 2. sg. imp. fut. exsequito:
DŁUG. Hist. II p. 92 : ea exequito, quae aliis imperasti.]
I. odprowadzać (zmarłego)do grobu, grzebać; sequi, cum aliquis ad sepulturam effertur, sepelire (saec. XV).
II. osiągać; assequi,consequi, nancisci.
Additur
disserendo ( KADŁUB. p. 152 ).
Constr. sq. enun.. fin. c.
ut.
N. locut.
α. pignus exsecutum (sensu pass.) zastaw uzyskany drogą sądową; fere i. q. iure obtentum
PommQu p. 86 (a. 1388) : si non predictam hereditatem ... redimam ... Mathias ac sui heredes ...habebunt potestatem ... hereditatem ... vendendo ... tanquam pignus e-tum etc.
Cf. supra II p. 1038,36 sqq. s. v. consequi.
β. opportunitatem schwytać,wyzyskać; i. q. capere
DŁUG. Hist. I p. 451 : opportunitatem bene gerendae rei e-i neglexerant.
III.
1. wykonywać,dokonywać, spełniać, doprowadzać do skutku; aliquid ad finem vel ad effectum adducere, perficere, absolvere, facere, agere. Sensu latius translato aliquem :
ZABOR. Tract. p. 80 : clerici spirituali affectione nos parturiunt et regeneratione baptismatis e-untur.
Iuncturae frequentiores α. in universum litteras ( KodMp IV p. 8, a. 1386 et passim),mandatum ( Lites I p. 71, a. 1339 et passim),monitorium ( AKapSąd III p. 113, a. 1506 et saepius), officium ( KrMU p. 55, a. 1407 et saepius), processum ( KodMp IV p. 449, a. 1446 et passim), sim., sed etiam exsecutionem ( ZabDziej III p. 214, a. 1492) , matrimonium ( AKapSąd II p. 904, a. 1460) , tyrannidem in aliquo ( DŁUG. Hist. IV p. 619 ). β. iur. causam, iustitiam, sententiam; etiam citationem ( StPPP VIII p. 563, a. 1398 et saepissime.
N.
in valvis i. q. appendere
KodUJ II p. 228, a. 1463 : in quadam nostra citationis litera ... in dictis valvis e-ta), testamentum vel voluntatem ultimam (
KodMp II p. 151, a. 1281 ; KodWp II p. 26, a. 1290 et saepius).
Constr.
a. abs. b.
sq. dat.(loco acc., quasi intrans. )
DokMp I p. 306 (a. 1403) : mandatis domini regis e-i ... cupientes (nisi leg. mandata).
c. sq. cum :
PommUrk VII p. 8 (a. 1326) : antecessorum ... pios actus provide pretendentes ... benivolo e-amur cum effectu
AKapSąd III p. 74 (a. 1499) : ad e-ndum cum ea uxore, petens causa Astripotentis, instituo in executores etc.
2. censum, debitum sim.: ściągać, pobierać; exigere, exposcere.
IV. odprawiać, celebrować, obchodzić,przestrzegać; exercere, colere, celebrare, observare.
N. constr. sq.
cum :
PommUrk II p. 104 (a. 1263) : ut sanctimoniales ... anniuersarium ... per singulos annos cum vigiliarum et missarum solempniis e-antur.
V.
1. szukać, badać, śledzić; exquirere, investigare, persequi.
Constr. sq. enunt. interrog.
2. prosić; (ex)petere
ArLit III p. 107 (a. 1440) : e-isti ([sic) ]a me, frater ... ut ... sermones ... in unum redigerem libellum.
VI. opowiadać,opisywać, przedstawiać; (aliquid verbis vel scriptis) persequi, exponere, explicare,describere.
Constr.
a. abs. b. sq. de.
VII. singularia
1. traktować; tractare, habere
KsgŁawWar I p.75 (a. 1455) : Mathias ... Margaretam ... servare debet ad suam mortem, ipsam cum honore fovendo et ... cum omni diligentia eam favorabiliter e-ndo.
2. wypłacać; solvere
KsgŁawWar I p. 220 (a. 1485) : per tres annos matri debet e-i per mediam sexagenam ( ib. supra sue matri infra annos quatuor exsolvere debet mediam alteram sexagenam).
3. exsecutioni powierzyć (do wykonania); (exercendum) mandare
AGZ XVII p. 240 (a. 1487) : procurator peciit debite exequcioni e-i mandatum regie maiestatis.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)