- F.
- Th.
- Bl.
- S.
- Dc.
- L.
- A.
- N.
I.
(pertinet ad cogitationem) wątpić, powątpiewać, nie mieć pewnego zdania (sądu)o czymś, wysuwać wątpliwości, podawać w wątpliwość; incertum et suspensum cogitare,ambigere, in dubium vocare.
Per abundantiam dubitative dubitare (
ChrClar
p. 480
).
Praec.
1.
phil. dyskutować, roztrząsać, rozwiązywać wątpliwości; disceptare, disputare, quaerere, dubia solvere,
inde part.
praes. loco
subst.
dubitans,,
-ntis
m.
student, który przed uzyskaniem promocji na stopień bakałarza obowiązany był w publicznej dyspucie na uni
wersytecie rozwiązać wyznaczony ma sofizmat, czyli tzw. wątpliwość; studens mox ad gradum baccalaureatus promovendus,qui in publica disputatione in universitate assignatum sibi sophisma, dubium quod dicebatur, solvere obligabatur
LibProm p. XVII (a. 1404) : ad vnum zophisma solum vnus respondere debeat d-ndo ... in nullo tamen casu liceat plures quam duos ad vnum zophisma esse d-ntes ... qui ... d-ntes etc.Cf. DUBIUS II B 2. Occ. z powątpiewaniem lub wahaniem sądzić; cum haesitatione quadam putare, existimare
*KodWp II p. 540 (a. 1342) : te sententia huiusmodi ... fore ligatum et propterea confirmationem ... effectum debitum nequivisse sortiri ... d-bas.
2.
nie ufać, nie wierzyć, zwątpić, stracić nadzieję; diffidere, spe decidere.
N. constr. sq.
in
c.
abl.
personae
CodSil I p. 59 (a. 1392) : virgines, non d-etis in eodem domino Nicolao neque formidare debeatis.
CIOŁ. Lib. I p. 203 : nichil in me sanctitas vestra dignetur d-re.
SSrSil IX p. 282 (a. 1468) : vestra maiestas dignetur ... non d-re in nobis.Cf. Th. V 1,2090,6.
3.
nie wiedzieć, nie być pewnym czegoś; ignorare, nescire (saec. XVI).
Constr.
a.
abs.
b.
sq.
acc.
(pron.
vel
subst.
).
c.
sq.
circa :
AEG. Th. fol. B Ia : circa hoc d-ret aliquis, vtrum sit solum vnum principium.d. sq. de. e. sq. in c. abl. f. sq. quantum ad addito utrum :
BYSTRZ. Log. fol. a Va : quantum ad secundum articulum d-atur ... utrum logica sit modus sciendi.g. sq. super c. abl.
KodWp I p. 368 (a. 1266) : ne ... super hiis in posterum d-etur.
KodPol I p. 104 (a. 1278) : nequis super hijs donationibus ... d-et.
DokWp p. 345 (a. 1278) : ne ... super ... ordinatione ... possit in posterum d-ri.Ita saepius. Cf. Th. V 1,2086,10; 2089,82. h. sq. inf.
KodPol II p. 640 (a. 1311) : ecclesiarum ... non d-es per hoc condicionem facere meliorem.
ArHist VIII p. 365 (a. 1501) : non d-etis futurum esse.Cf. Th. V 1,2091,72. i. sq. acc. c. inf. Cf. Th. V 1,2091,74 sqq. j. sq. enunt. interrog. k. sq. enunt. obi. c. quin, quod.
II.
pertinet ad voluntatem vel affectum
1.
wahać się, być niezdecydowanym,być w rozterce; haesitare, ambigere, in dubium venire.
Constr.
a.
abs.
b.
sq.
inf.
c.
sq.
circa :
SACR. Elucid. fol. e IIIb : maxime cum ... pontifex ... circa hec d-erit et se modo vario habuerit, qui quamuis in primis admisserit ritum eorum seruandum, tamen in posterum vetuerat.
2.
bać się, lękać, obawiać;
timere, metuere, vereri.
Constr.
a.
abs.
b.
sq.
acc.
GALL p. 101, 11 : non fugam petivit nec tantam multitudinem d-vit.
Ib. p. 153, 8 : Bolezlauus ... Bohemorum ... insidias d-bat.Ita saepius. Cf. Th. V 1,2098,50.
Item omisso obi.
GALL p. 133, 15 : cesar ... iuxta civitatem Glogow ... transvadavit, per illum locum numquam castellanis d-ntibus nec sperantibus d-ndum.c. sq. de. d. sq. inf. e. sq. acc. c. inf.
GALL p. 105, 9 : Boiezlauus ... reputans aliquem per tradicionem hoc fecisse d-nsque Bohemos ad illud castrum muniendum properare.f. sq. enunt. fin. c. ne.