Ogólne
Pełne hasło
Więcej

DETURPO

Gramatyka
  • Formydeturpo
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -are, -avi, -atum
Znaczenia
  • I. propr.
    • 1. turpem reddere, deformare (praec. faciem hominis).
    • 2. maculare, inquinare
  • II. transl. ignominia affi-cere, honore privare.

Pełne hasło

DETURPO, -are, -avi, -atum
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • S.
  • B.
  • A.
I. propr.
1. oszpecać, zniekształcać; turpem reddere, deformare (praec. faciem hominis).
Additur
in facie ( AKapSąd III p. 220, a. 1422) , rugis ( PAUL. CR. p. 147, v. 13 ), squaloribus ( DŁUG. Op. p. 252 ). Occ. ecclesiam (de fenestris : AKap p. 170, a. 1559). Glossa Pol.
RFil XXIV p. 377 (saec. XV) : d-tus «oszkaradzon».
2. brudzić, plamić; maculare, inquinare
AKapSąd I p. 584 (a. 1504) : ne libros ecclesiasticos cera seu sepo spargerent et d-rent.
KOMOR. p. 384 : in sacristia omnia apparamenta d-ta.
II. transl. zhańbić, pozbawić czci, znieważyć; ignominia affi-cere, honore privare.
Iuxta posita
profanare ( ArHist V p. 389, a. 1529) , violenter opprimere (feminam: Lites I p. 180, a. 1339).
Additur
notorio dedecore ( DŁUG. Hist. III p. 357 ) . Praec. znieważać słownie, rzucać oszczerstwa, obmawiać; opprobrio vel contumelia afficere
CodVit p. 634 (a. 1424) : Sigismundus rex nos... per totum mundum... perniciosa heresi infamavit et d-vit.
AKapSąd II p. 540 (a. 1443) : alter alterius statum d-ndo.
Ita vulgo saec. XV—XVI.
Syn. et iuxta posita
confundere ( GŁOG. Phys. fol. b 4b) , dehonestare ( AKapSąd II p. 717, a. 1505) , exprobrare ( MIECH. Chr. p. 28 ) , vituperare, diffamare ( ArPrawn I p. 228, a. 1437) .
Additur
crimine luxus ( MPH III p. 262, a. 1522) , variis contumeliis ( DŁUG. Hist. II p. 114 ) , verbis turpibus ( AGZ XV p. 3, a. 1457) , per verba ( AKapSąd II p. 717, a. 1505) , criminose et diffamatorie ( ArHist III p. 146, a. 1473) .
N.
vituperio militiae (in militia) naganić czyjeś szlachectwo; aliquem nobili genere natum esse negare
ArPrawn VIII p. 108 (a. 1411) : ipsum ... vituperio milicie d-uerat.
Ib. I p. 228 (a. 1437) : quod ... Petrus ... Iohannem ... vituperasset et d-sset ac diffamasset in milicia.
Part. perf. loco adi. : haniebny; turpis
ADAM p. 315 : d-tae libidini obsequentes.
Cf. DETURPATIO II.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)