- F.
- Th.
- Bl.
- S.
- Dc.
- A.
I.
propr. wbić, zatknąć, umocować; infigere, affigere, alligare.
Occ.
a.
gressum
zatrzymać się;
consistere.
b.
poplitem in terram
przyklękać;
genua flectere
KOMOR. p. 157 : humilitate ... peciit ab eodem, poplice in terram d-xo.
c.
pedem rectum in terra
stać prosto; erectum stare
NIC. BŁ. Serm. I p. 72 : videmus ... plerosque infra ... sacra ... solemnia ... pedem in terra rectum d-re, nec eum ... vix infra eleuationem Hostiae ... incuruare.
d.
tentorium, tabernaculum
ustawić, rozbić; collocare, ponere
FormJ p. 8 : celsitudini nostre in ... civitate Cracoviensi ... d-re tentoria, thronum quoque ... locare complacuit.
DŁUG. Hist. II p. 219 : tabernaculum in meditullio ... castrorum ... d-xum (cf. MIECH. Chr. p. 117).
e.
oscula
wycisnąć; imprimere
ListMił p. 139 : dum dormito, tua se presentat imago, oscula d-it ... recedit.
II.
transl.
1.
oculos, vultum
sim.
:skierować, wbić, utkwić; convertere, dirigere, intendere.
Constr.
a.
sq.
in
c.
acc.
b.
sq.
ad:
AKapSąd II p. 175 (a. 1450) : mulier d-at vultum suum usque ad terram et inclinet se reverenter (cf. Th. V 1, 341, 24 -26 ).
N. sq. gerundio
ZABOR. Coel. fol. B Ib: qui ad concupiscendum oculorum d-xerit intuitum.In imagine
CodSil XV p. 76 (a. 1440) : in eam ecclesiam d-ximus nostre sollicitudinis intuitum.
VL p. 246 (a. 1496) : rex acumen cunctarum ... meditationum suarum pro ... fidelium suorum quiete ... d-it.Eodem sensu abs.
RFil XXIV p. 344 (a. 1440) : qui moriuntur aut sunt damnati et hi alligati redire non possunt... aut sunt sancti et hi semper d-xi in Deum nihil annunciabunt, nisi a Deo dirigantur.
2.
wywołać osłupienie, obezwładnić, przerazić; torpore hebetare, obstupefacere (saec. XVI).
3.
postanowić, określić,ustanowić; constituere, statuere,
definire.
N. constr.
a.
sq.
quod
*MPH II p. 18 (a. 1150) : d-xum plane et ratum est apud ipsum, quod ... expeditionem ... ordinabit.
b.
sq.
inf.
*PreussUB I 2 , p. 51 (a. 1258) : Tartarorum ... gens ... nulli regno parcere d-xit in altitudine cordis sui.
4.
wbić, wrazić (w pamięć); (memoriae) infigere, affigere.
Constr. sq. acc.
DŁUG. Op. p. 71 : quod ut facilius ... in credulitatem humanam d-i posset, verisimilia vitiorum nomina ... calumniatores obiectabant.
5.
pass. zwracać się ku czemuś; aliquo dirigi, se convertere
CodPom p. 378 (a. 1226) : omnium uota credentium in eo debeant esse d-xa, ut per elemosinarum largitionem ... cotidiana scelera ... expientur.
CodEp I 2, p. 33 (a. 1448) : erat... nostra spes in eo d-xa, quod nuntii ... ad regnum redire ... debuissent.